27
 

DECRETI PRIMA PARS DIST. XIL    e. i—8.
 

28
 

DISTINCTIO  Xn.

GRATIANUS.

I. Pars.   Quod absque discretione iustitiae nulli agere licet.
Unde Calixtus Papa [I.J omnibus Episcopis [alt in Epistola 1.1
ad Benedictum Episcopum] :

C. I.   Sine discretione iustitiae contra disciplinam Ro¬
manae ecclesiae nulli agere licet.

Non decet^ a capite membra dissidere3a, sed iuxta
scripturae4b testimonium omnia membra caput sequantur.
Nulli uero dubium est, quod apostolica ecclesia mater sit5c
omnium ecclesiarum, a cuius uos regulis nullatenus conue-
nit deuiare. Et sicut filius 6 d uenit facere uoluntatem patris,
sic et uos uoluntatem implete''^ uestrae matris, que est eccle¬
sia, cuius caput, ut predictum est, Romana existit8 ecclesia.
Quicquid9 ergo sine discretione iustitiae contra huius disci¬
plinam actum fuerit, ratum habere io f nulla ratio permittit.

C. IL Apostolicis preceptis nullus superbe resistat.
Item Gregorius* [Papa IV.]n
Preceptis apostoUcis non dura superbia resistatur, sed
per obedientiam, que a sancta Romana et 12 a apostolica
auctoritate lussa sunt, salutifere impleantur, si eiusdem san¬
ctae ecclesiae Dei, que est caput uestrum, communionem
habere desideratis. §. i.i3b Non nouum aliquid presenti
iussione precipimus, sed ill.a, que olim uidentur indulta,
firmamus : cum nulli dubium sit, quod non solum pontificalis
causatioi4, sed omnis sanctae** religionis relatioi5 ad
sedem apostolicam quasi ad caput ecclesiarum I6 debeat
referri, et inde normam sumere 1^'', unde sumpsit exordium,
ne caput institutionis uideatur omittii8c. Cuius auctoritatis
sanctionem omnes teneant sacerdotes, qui nolunt ab apo¬
stolicae petrae, super quam Christus uniuersalem ecclesiam
fundauit, soliditate diuellii9. Si quis hec20 apostolicae
sedis precepta non obseruauerit, percepti honoris esse
hostis non dubitetur.

C. III.    Non est resistendum consuetudini, cui canonica

non obsistit'^^^ auctoritas.

Item Nicolaus Michaeli Imperatori^'^''^  [Leo IX.*

Michaeli Episcopo Constantinopolitano, epist. I. e. 29. et

Nicolaus I. epist. IL ad Photium.]

Scit sancta Romana ecclesia, quod 23 nichil obsunt saluti
 

credentium diuersae prò loco et tempore consuetudines 24,
si illis canonica non obsistit25c auctoritas26, prò qua eis ob¬
uiare debeamus; unde nil iudicamus eis debere uel posse
resisti 27 d.

C. IV.    Consuetudines, que fidei non offitiunt, ut a
maioribus traditae sunt, obseruentur.
Item leronimus ad Lucinum,  [epist. XXVIII.]28
Illud breuiter te admonendum puto, traditiones ecclesia¬
sticas, presertim que fidei non offitiant29a,  ita obseruan-
das, ut a maioribus traditae sunt, nec aliorum consuetu¬
dinem 30 ahorum contrario more subuerti.

C. V.    Traditiones a patribus institutae, non

sunt infringendae^^.
Item Nicolaus Incmaro* Episcopo^^^.
Ridiculum est, et satis abominabile dedecus, ut traditio¬
nes 33 b, quas antiquitus a patribus suscepimus, infringi34c
patiamur.

C. VI.    Mores diuturni prò lege sunt habendi.
Item lustinianus Constit. lib. I. tit. I. [Institutionum
lib. I. tit. 2. de iure nat. §. 9.] 35 a
Diuturni 36 mores nisi legi sunt aduersi37b consensu uten¬
tium approbati legem imitantur.

C. VII.    Quicquid fit contra longam consuetudinem,

reuocari oportet.

Item Cod. lib.  Vili. cap. 52. tit. 2.  [tit. 53. quae sit

longa consuetudo, I. i.]38a

Consuetudo precedens et ratio, que consuetudinem
suasit, tenenda est. Et quicquid* contra longam consuetu¬
dinem fiet39, ad sollicitudinem40 suam reuocabit preses
prouinciae.

C. Vili.   Immota maneat^^^ consuetudo, que contra

fidem catholicam nichil usurpare dignoscitur.

Item Gregorius uniuersis Episcopis Numidiis^^, [lib. I.

epist. LXXV.]

Nos consuetudinem,  que contra43e  fidem catholicam

nichil usurpare dignoscitur, immotam permanere concedi-

mus, siue de primatibus constituendis, siue de44 ceteris

capitulis, exceptis iis, qui ex Donatistis ad episcopatum per-

ueniunt, quos prouehi ad primatus dignitatem (etiam cum
 

EDITIO   ROMANA.

Dist. XII. e. i. a) discedere b) sacrae script, e) est d) Dei filius e) impleatis f) haberi — e. 2. a) Romana
ecclesia et h) interiectum est : et Tpost multa e) omittere — c.3. a) obstat b) Nicol. Mich. Imp. : deesi e) obsistat
d) resistere — e. 4. a) officiunt — e. 5. a) Archiepiscopo b) ut temporibus nostris vel falso insimulari sanctam Dei
ecclesiam permittamus, vel eos tradit e) suso, prò libitu semper errantium infr. — e. 6. a) Const. lib. I. tit. I. : deest
b) nisi legi s. adversi: (ìeest — e. 7.   a) e. 52. tit. 2.: deest — e. 8.   a) permaneat   b) Numidiae   e) quae tamen contra

NOTATIONES    CORRECTORUM.
 

Dist. xn. e. IL * Gregorius: Integrum hoc caput invenitur in
epistola Gregorii quarti; „Universis Episcopis per Galliam, Germaniam,
Europam et universas provincias constitutis," quae est in codice supra
citato bibliothecae monasterii Dominicanorum. Initium vero est etiam in
epistola Anastasii IL ad Anastasium Augustum, e. 6.

**Sanctaereligionis: Sic emendatum est ex ipsa epistola et aliquot
manuscriptis Gratiani codicibus; inductishisvocibus: spei Romanae ecclesiae.
V. in. * Caput hoc confectum est ex duobus longe diversis locis.
Nam usque ad verb.: si illis, sumtum est ex prima epistola seu libello Leonis
IX. adversus inauditas praesumtiones Michaelis Constantinopolitani et
Leonis Acridani episcoporum, cap. 29., ubi loquens de Romana ecclesia ait:
Scit namque, qttia nihil obsint saluti credentium diversae prò loco et tempore
consuetudines; quando una fides per dilectionem operans bmia, quae potest, uni
 

Deo commendat omnes: et haec fere ab Ivone et in Panormia referuntur.
Altera vero pars accepta est ex epistola secunda Nicolai ad Photium, quae
incipit ; Postquam beato Petro. Ibi enim habentur haec ; De consuetudinibus,
quas nobis opponere visi estis, scribentes, per diversas ecclesias diversas esse
consiietudines, si illis canonica non obsistat auctoritas, prò qua obviare
debeamus, nihil iudicamus, vel eis resistimus.

C V. * Habetur in epistola scripta Hincmaro et ceteris archiepiscopis
et episcopis in regno Caroli ecclesias regentibus, quae exstat in codice iam
memorato bibliothecae Dominicanorum, et ex ea caput hoc locupletatum
est.   Nam antea brevius erat, ut etiam apud Ivonem et in Panormia.

C VII. * Quicquid: In originali est: ei ne quid contra longam con-
suetudinem fiat; sed quoniam rubrica videtur magis convenire lectioni
Gratiani, quae est etiam apud Ivonem et in Panormia, non est mutatum.
 

Dist. xn. can. 1. 1) Ep. Pseudoisid. Ep. I. e. 1.'2. ap. Hinschius p. 136. (cf. ibi notaios) Anselm. dedic. 1,18. (nulli vero dubium est) Anselm. I, 12. (13.)
Polycarp. I, 17. (I, 19, 2.) 2) enim decet: orig.; non debent: F; n. licet: Edd. Lugdd. II.IH. 3) ABC orig. Ans. Polyc. — In his et sequentibus auctor canonis
ut iam Berardus H, 1, 86. notavit, imitatus est Leonem M. Ep. XIV. e. 11. et XVL e. 1. Edd. Baller. i) ABCDEFG 5) ABCDEGH wig. Ans. Polyc. 6) ABC orig.
Ans.Polyc. 1) ABCDEG Polyc. 8) consistit; EG Edd. coli. o. praeter Bas. —exstitit: Polyc 9) cf.Cap. Angilram.c.2.ap.Hinschius 158. 10) ABCEG Anselm. \\
can. 2. 11) ABCEFG — Epistola non inoffensae fidei, qiiam tamen Jaffé ìio.1958 ad a. 833 dubitans inter genuinas ponit, Berardtisìl,2,211sq. falsam esse declarat
integra legitur apud Mabillon, Vet. Anal.p.298 adiecta subscriptione. Dai. VIH. Id. lui. Ind. XI. a. 832. — Anselm. 1,20,(21.) Polycarp.1,11. (1,19,3.) 12) ABCD
orig. Ans. Polyc. 13) Codd. coli. o. Ans. Polyc. 14) accusatio: alii sec. Corr. 15) lectionem a Corr. indicatam servant: Edd. Venet. I. IL Norimb. Lugd. I. IL —
S. R. E. et religionis; Edd. Arg. Lugd. IH.; in sola Basileensi sed etiam in mnn. Codd. collat. Anselm. et Polycarpo legitur tit est restitutum. 16) omnium
ecclesiarum; EGH 17) assumere et panilo post: assumsit: Edd. coli. o. exc. Bas. 18) Codd. et Edd. coli. o. — sed in C: amitti 19) convelli; Edd. coli. o. exc
Basii. 20) hoc praecepto sed ap. praecepta; oriq. Corr. || can. 3. 21) ABCDE 22) Codd. et Edd. coli. o. — Leonis IX. Ep. ao. 1054 scripta apud Mansi
Conc XIX, 636. — Jaffé no. 3286. — Nicolai I. Ep. ao. 862 scripta ihid XV, 174; XVI, 68. — Jaffé no. 2030. — Ivo Pan. II, 155. (Nicol. Mich. imp.) Ivo Decr.
IV, 223. (Leo IX. Mich. imp. Constant.) ib. V, 44. (can: a sede principis in medio; Leo IX. patr. Constant.); Caes. I, 15. — cf. Wasserschleben Beiti. 67.
23) quia; Ivo Decr. lib. IV. etY. 24) temp. constitutiones vel consuet.; EGH 25) ABC; obstat: FNicolaus Ivo Pan. 26) verba: si illis e. n. o. a.: desm t in
Ivonis decreto, ubi legitur, ut etiam in Panorm. (ubi taemnverbaisia exstant): quando unafides per dilectionem operans ani Deo commendat omnes. 27) ABCEGH
Edd. coli. 0. Il can. 4. 28) Anselm. IV, 44. ubi canon qui tamen in Vaticano Ans. cod. deest, amplior est — Quae R. ex Ivone citiivit falsa sunt; — ad Lucianum ;
DG 29) ABCDEG orig. 30) consuetudine ; EGH 31) trad. quae a patr. inst. non sunt infr. : AB\\ e a n. 5. 32) ABC — Nicolaus : E; Nic. Ignotio Ep. ; DG
Ep. 70. sa-, ao. 867. ap. Mansi Conc. XV, 357. Jaffé no. 2179. Ivo Decr. IV, 212. Ivo Pan. II, 166. (can. : de consuetudinib. in medio ; Leo III. Lothario Aug.) 33) Codd.
et Edd. Coli. o. Ivo Pan. 34) Codd. coli. o. Ivo Decr. et Pan. || can. 6. 35) ABCDEFG — Ans. dedic. VII, 2. ; Ivo Pan. II, 160. (can: ex non scripto in medio)
Ivo Decr. IV, 194. (eod. modo) 36) nam diuturni; Ans. ded. Ivo Decr. Pan. 37) Codd. coli. o. \\ can. 7. 38) ABC —Anselm. ded. VII, 68. Ivo Decr. IV, 201. Ivo
Pan.II,162. Coli. tr. P.IU,l,2.(in,8,2.) Caes.1,26. 39) &t: ABD Ans. ded. 40) consuetudinem; male ap. Ivo Pan.\\(ia,n. 8. il) ABCDEG i2) Codd. coli. o.—
Ep. 11. (scr. a 591.) 1.1. ed. Maur. cf. supra D. XI. e. 6. - Jaffé no. 781. — Ivo Decr. IV, 204. CoU. tr. P. Ili, 7, 6. (111,8,5.) Caes. I, 15. 43) Codd. et Edd. coli.
0. Ivo. Coli. tr. P.   44) constitut. ceteris capitulis : Ivo Decr. — constit. ceterisque cap ; Coli. tr. P.