Corpus iuris canonici. (v. 1)

(Graz :  Akademische Druck- u. Verlagsanstalt,  1959.)

Tools


 

Jump to page:

Table of Contents

  Page 29-30  



29
 

DECRETI PRIMA PARS DIST. XIL e. 9-13.
 

30
 

ordo 45d* eos deferat ad locum eundem) modis omnibus pro¬
hibemus. Suffitiat autem illis commissae sibi plebis curam46
gerere, non autem illos <^ antistites, quos catholica fides in
ecclesiae sinu et edocuit47 et genuit, ad obtinendum culmen
primatus anteire.

C. IX.    Non negentur^^ que consuetudinis sunt.
Item Gregorius [ad Maximum Salonitanum Episcopum
lib. VII. Regest. epist. 81.] 49
Quemadmodum iUicitaSo perpetrare5ib non patimur, sic
que consuetudinis sunt non negamus52.

C. X.   Non locus consuetudinem, sed consuetudo locum

commendat.

Item ad Angustino Anglorum Episcopo^^^, [resp. ad

interrog. 3.]

Nouit fraternitas tua Romanae ecclesiae consuetudinem,
in qua se meminit nutritam54b. Sed mihi placet, ut siue
in Romana, siue in GalhcorumSS, siue in qualibet ecclesia
inuenisti56c, quod plus omnipotenti Deo possit piacere,
soHicite ehgas, et in Anglorum ecclesia, que adhuc in fide
noua est, institutione precipua, que de multis ecclesiis
colligere potueris57d^ infundas. Non enim prò locis res, sed
prò rebus 58 loca amanda sunt. Ex singulis ergo quibusque
ecclesiis que pia, que religiosa, que recta sunt, elige, et
hec quasi in fasciculum collecta apud Anglorum mentes in
consuetudinem depone59.

C. XI.    Quod neque contra fidem, ncque contra bonos
mores esse connincitur, inàifferenter est habendum.
Item   Augustinus   ad  lanuarium,   [epist.  CXVIII.
cap. I. et 2.] 60
Illa autem, que non scripta, sed tradita61 custodimus,
que quidem loto terrarum orbe obseruantur, datur intelligi
uel ab ipsis apostolis, uel plenariis conciliis, (quorum est in
ecclesia saluberrima auctoritas), commendata atque statuta
retineri:  siculi id62a quod Domini passio et resurrectio et
ascensio in celum, aduentus63b Spiritus': sancti anniuersaria
solennitate celebratur64d; et si quid aliud tale occurrerit,
quod seruetur65e ab uniuersis 66 f, quacunque se diffundit67,
ecclesia.    §. i.   Alia uero,   que per loca terrarum regio-
nesque uariantur, siculi est quod alii ieiunant sabbatum68g,
alii non69h; alii uero70i quotidie communicant corpori et
sanguini domini 71 k, ahi certis diebus accipiunt72i: et si quid
aliud huiusmodi animaduerti potest, totum hoc 73 m genus re¬
rum liberas habet obseruationes"; quod enim 74 neque con¬
tra fidem, neque contra bonos mores esse conuincitur75o^
indifferenter habendum76 p, et prò eorum, inter quos uiuitur.
 

societate seruandum est. Mater'i^'^'q* Mediolanum me se-
cuta78r inuenit ecclesiam sabbato non ieiunantem; ceperat
fluctuare quid ageret. Tunc ego consului de hac re beatis-
simae memoriae Ambrosium episcopum79s; at ille ait: cum
Romam uenio, sabbato ieiuno, cum Mediolani sum, non
ieiuno. Sic et tu80t, ad quam forte ecclesiam ueneris, eius
morem serua, si cuiquam non uis esse scandalum8i", nec
quemquam tibi. Hoc cum matri renuntiassem, libenter am-
plexa est.

II.   Pars. Gratianus. Hoc autem de consuetudine illa
intelligendum est, que uel uniuersalis ecclesiae usu, uel tem¬
poris prolixitate roboratur. Ceterum, si prò uarietate tempo-
rum nel animorum uariae^'^"' consuetudines introducantur, inueìita
opportunitate, resecandae sunt potius, quam obseruandae.

Unde Augustinus scribit ad inquisitiones lanuarii
[epist. CXIX. e. 19.] 83

C. XII. Resecanda sunt, que neque auctoritate, neque mori-
bus uniuersitatis comprobantur.
Omnia talia, que neque sanctarum scripturarum aucto¬
ritatibus continentur, nec in84 conciliis episcoporum statuta
inueniuntur, nec consuetudine uniuersae85a ecclesiae ro-
borata sunt, sed diuersorum locorum diuersis moribus in-
numerabiliter uariantur, ita ut uix, aut numquam omnino
inueniri possint causae, quas in eis constituendis 86 b homines
secuti sunt, ubi facultas tribuitur, sine ulla dubitatione
resecanda existimo. Quamuis enim neque hoc inueniri pos¬
sit, quomodo contra fidem sint, ipsam tamen religionem,
quam paucissimis et manifestissimis celebrationum sacra¬
mentis misericordia Dei esse uoluit liberam, adeo 87 e seruili-
bus oneribus premunì, ut tolerabihor sit conditio ludeorum,
qui etiamsi tempus libertatis non cognouerint88d, legalibus
tamen sacramentis 89, non humanis presumtionibus subi-
ciuntur.

C. XIII.    Omnes prouinciales^^^ eundem in psallendo modum

teneant, quem metropolitanam sedem^^ habere cognouerint.

Item ex Concilio Tolletano [XI. e. 3.]92

III.  Pars. De his, qui contra Apostoli93 uoluntatem
circumferuntur omni uento doctrinae, placuit sancto*^ conci¬
lio, ut metropolitanae sedis auctoritate coacti uniuscuiusque
prouinciae* ciues, rectoresque ecclesiarum unum eundem-
que in psallendo teneant modum, quem metropolitana in94
sede cognouerint institutum, nec aliqua diuersitate cuiusque
ordinis uel offitii a metropolitana se patiantur sede disiungi.
Sic enim iustum est, ut inde unusquisque sumat regulas
magisterii, unde honoris consecrationem accipit95, ut iuxta
maiorum decreta sedes, que uniuscuiusque9c e sacerdotalis
 

EDITIO   ROMANA.

Dist. XII. e. 8. d) ordo clericorum* e) autem etiam illos — e. 9. a) negatur b) perpetrar! — e. io. a) it. Gre¬
gorius ad Augustinum Angl. Episcopum b) enutritam e) aliquid invenisti d) poteris — e. 11. a) id: deest b) et advent.
e) de coelo spiritus d) celebrantur e) servatur f ) universa g) sabbato h) alii vero non i) vero : deest k) dominico
1) Corr. adiiciunt post verb. : accipiunt : alibi nullus dies intermittitur quo non oiferatur, alibi sabbato tantum et dominico,
alibi tantum dominico m) hoc: deest n) Corr. adiiciunt post verb.: observationes : nec disciplina ulla est in his melior gravi
prudentique Christiane, quam ut eo modo agat, quo agere viderit ecclesiam, ad quamcunque forte devenerit o) mores
iniungitur p) est habend. q) mater mea* r) consecuta s) beat. mem. virum Ambros., at t) etiam tu u) scandalo
v; vel locorum variae — c.12. a) universahs b) instituendis e) adeo : ileest d) agnoverint — c.13. a) provinciae
b) huic sancto    e) unicuique

NOTATIONES    CORRECTORUM.

C Vili. * Ordo clericorum: Sic etiam legitur in aliquot vetustis
Gratiani et in aliquibus B. Gregorii codicibus; sed auctor glossae non
videtur habuisse verbum: clericorum, quemadmodum neque Ivo, neque
pleraque Gratiani manuscripta exemplaria, neque aliquae etiam B. Gregorii
operum editiones.

CXI. * Mater mea: In hoc capite, quemadmodum et in sequenti,
multa sunt emendata ex B. Angustino, ac nonnulla etiam addita.   Ab hoc
 

tamen loco usque in  finem, quoniam verba B. Augustini  apte erant in
epitomen redacta, nihil additum est.

C. XIII. * Provinciae cives: In codice Lucensi pervetusto biblio¬
thecae Regis Catholici et in conciliis impres.sis in margine legitur; provin¬
ciae pontifices : quae dictio, in fine huius capitis repetita, ostendit hanc esse
veram lectionem. Verum in omnibus conciliorum editionibus in textu, et
duobus codicibus Vaticanis legitur: cives.
 

Dist. XII. can. 8. i5) Codd. coli. o. Ivo. Coli. tr. P. 46) tantummodo curam: or??;. seC; Con-. 47) docuit; /"ff || can. 9. i8) ABCFG i9)Ep.81.
l. IX. (.scr. ao. 599) Ed. Maur. — Jaffé no. 1237. 50) quemad. quae illicita sunt; EGH 51) ABCG 52) patimur, si quae sunt et moribus utentium com-
probatae et legi non adversae oonsuetutinis non negamus: EGH || can. 10) 53) ABCDF — Ep. 64. lib. XI. (scr. ao. 601) Ed. Maur. cf. ad. Dist. V. e. 1. —
Jaffé no. 1414: Ivo Decr. Il, 80; Coli. tr. P. I, 55, 22. 54) Codd. coli. o. Coli. tr. P.; esse nutritam; Ivo. 55) Galliarum: orig.: Gallicanorum; wig.
sec. Cwr.; Gallicana; Ivo 66) Codd. coli, o.; ecclesia certe invenisti: Coli. tr. P. 57) ABCEH Coli. tr. P.; potuisse; orig.; potuisti: orig. sec. Corr. 58) rebus
nobis: orig. 59) dispone; aliq. oriq. Codd. sec. Berard. II, 2, 97. || can. 11. 60) Lib. I. ad inquisii. lanuarii 5. Ep. 54. e. 1. scr. e a. 400. Ed. Maur. 61) tra¬
dita sunt: EFG      62) ABCEGH      63) ABCEFG      64) ABC      65) ABCD; conservetur: EFQH      66) ABFG; ab universis episcopis; C; ab universitate; E
 

commemoro. — Qumnodo sequentia verba originalis mutata sint ex Berard. Ili, 333. intellegi potest. 78) Codd. et Edd. coli. o. 79) Codd. coli, o 80) ABCEG
81) Codd. coli. 0. 82) ABCD \\ can. 12. 83) Èp. 55. e. 35. (scr. proxime ineunte saec. V.) Ed. Maur. Ivo Decr. IV, 206. Ivo Pan. II, 168. Coli. tr. P IH, 7, 6. (Ili,
8, 6.) Caes. I, 9. 84) de: Ivo Decr. Pan. CoU. tr. P. 86) ABC m'ig. Ivo Decr. Pan. Coli. tr. P. 86) Codd. coH. o. Ivo Pan. 87) ABCEFG: Edd. coli. o. — voluit
quam servilibus : Ivo Decr. Pan. CoU. tr. P. 88) ABCEFGH Ivo Decr. Pan. CoU. tr. P. 89) sarcinis ; orig. || e a n. 13. 90) ABCEFGH Edd. coli. o. 91) ecclesiam :
Fet al. sec. Corr. 92) hab. ao. 675. Coli. tr. P. II, 42, 2. 93) Ephes. e. i. v. 14. — apostolicam: D Edd. coH. omn. praet. Basii. 94) a: Edd. coli. o.praet. Basii.
95) accepit; D Hisp. praeterito etiam Edd. coli. omn. uttmtur; suscepit: F    96) Codd. coli. o.
  Page 29-30