341
 

DECRETI PRIMA PARS DIST. XCVL e. 11-14.
 

342
 

fratres, et sublimitas episcopalis nullis poterit conparationi-
bus adequari. Si regum fulgori conpares et principum
diademati, longe erit inferius, quam si plumbi metalhim ad
auri fulgorem conpares, quippe cum uideas regum colla et
principum submitti genibus sacerdotum, et osculatai97 eorum
dextera, orationibus eorum credant se communicari," 198 e

C XI.    Tnperaim-es debeni Pontificibus .subesse, non

preesse 199.

Item lohannes'^^^^.

Si inperator catholicus est (quod20i salua pace ipsius
dixerimus) fihus est, non presul ecclesiae; quod202 ad rehgio-
nem conpetit discere ei conuenit-'03^ non docere; habet pri¬
uilegia potestads suae, que administrandis legibus pubhcis
diuinitus consecutus est, et294b eius beneficiis non ingratus
contra disposidonem celestis ordinis nil usurpet. Ad sacer¬
dotes enim Deus uoluit que ecclesiae sunt disponenda
pertinere, non ad secuh potestates, quas295j si296 fideles sunt,
ecclesiae suae sacerdotibus297 uoluit esse subiectas. Non
sibi uendicet alienum ius, et ministerium, quod alteri de¬
putatum est, ne contra eum tendat298 abrumpi, a quo omnia
constituta sunt, et299 contra ilhus beneficia pugnare uideatur,
a quo propriam consecutus est potestatem. Non a^io legi¬
bus publicis, non a potestatibus secufi, sed a pontificibus et
sacerdotibus omnipotens Deus Christianae religionis clericos
et sacerdotes uoluit ordinari, et discuti et recipi 211 ^ de errore
remeantes. Inperatores Christiani subdere debent execu-
tiones suas ecclesiasticis presulibus, non preferre,

[PALE A212.
C XII.   De eodem.
Item Gelasius ad Episcopos orientales2i3.
Numquam de pontificibus nisi ecclesiam indicasse 214;
 

non esse humanarum legum de talibus ferre sententiam
absque ecclesiae principaliter constitutis pontificibus; obse-
qui solere principes Christianos decretis ecclesiae, non suam
preponere potestatem; episcopis caput subdere principem
solitum215, non de eorum capitibus indicare.]

[PALE A216*.

C XIIL   De eodem.

Constantinus inperator coronam, et omnem regiam di¬
gnitatem in urbe Romana, et in Italia, et in partibus occiden-
talibus Apostohco concessit. Nam in2i7 gestis B. Siluestri
(que B. Papa Gelasius in concilio LXX. episcoporum a
catholicis legi commemorat, et pro2i8 antiquo usu multas
hoc219 imitari dicit ecclesias) ita220 legitur:]

[PALE A221*.
C XIV. De eodem.
Constantinus** inperator quarta222 die sui baptismi
priuilegium Romanae ecclesiae Pontifici contulit, ut in toto
orbe Romano sacerdotes223 ita hunc caput habeant, sicut
iudices224 regem. In eo priuUegio ita inter cetera legitur:
„Utile*** iudicauimus225 una cum omnibus satrapis nostris,
et uniuerso senatu optimatibusque meis 226, etiam et cuncto
populo Romanae gloriae 227 inperio subiacenti, ut sicut B.
Petrus228 in terris uicarius Fihi Dei esse uidetur constitutus,
ita229 et Pontifices, qui230 ipsius principis apostolorum231
gerunt uices 232, principatus potestatem amplius quam ter-
rena233 inperìalis nostrae serenitatis mansuetudo habere
uidetur, concessam a nobis nostroque inperio obtineant,
eligentes nobis ipsum principem apostolorum uel eius
uicarios  firmos   apud Deum  esse   patronos.    Et sicut234
 

Dist. XCVI.   e. IO.   e) communiri
 

EDITIO   ROMANA,
e. II.   a) Ioannes Papa   b) ut   e) discuti recipique
 

NOTATIONES    CORRECTORUM.
 

C. XIII. * Apud Anselmum lib. 4. prò rubrica capitis 32. haec haben¬
tur; Quod Constantinus imperator Papae concessit cormiam ei omnem regiam
digtìitaiem in urbe Bomana, et Italia, et iti partibus occidetitnlibtis. In prin¬
cipio vero eiusdem capitis 32. haec leguntur; Iti gestis B. Silvestri, eie usque
ad flnem huius et seq. Paleae, quemadmodum etiam in collectione Deus¬
dedit.

C. XIV. * Haec Palea in multis habetur exemplaribus, in quibus aliae
Paleae esse non solent.

** Constantinus: Verba haec usque ad vers. In eo privilegio, non
solum habentur apud Anselmum et Deusdedit, sed etiam in gestis B. Sil¬
vestri in his, quae a Constantino per octo dies post baptismum acta refe¬
runtur.

*** Utile: Hinc usque ad finem sumta sunt ex gestis seu actis S. Sil¬
vestri, in quibus multa praecedunt, ac multa deinceps plenius narrantur.
Sed hic ea tantum videntur relata, quae in collectionibus Anselmi et Deus¬
dedit habentur. Titulus proprius huius partis in gestis ipsis est huiusmodi:
Privilegium sanctae Romcmae ecclesiae, quod constituit D. Constatdinus Augu¬
stus S. Silvestro episcopo tirbis Romae, et otmiibus successoribus eitis usque in
perpetuum, et obtulit super corpus B. Petri apostoli. De quo item privilegio
Leo IX. in epistola L, seu libello adversus inauditas praesumtiones Michaelis
Constantinopolitani et Leonis Acridani episcoporum, cap. 13. sic loquitur:
Pauca ex privilegio eiusdem Constaniitii mutiti cum cruce aurea super coelesiis
clavigeri venerabile corpus posilo ad medium proferemus. De iisdem gestis sive
actis Gelasius in concilio LXX. episcoporum (et refertur sup. distinct. 15. in
cap. Sancta Romana) sic loquitur, ut ea videatur approbare. Et in mar-
tyrologio Romano, et Ilsuardi in feste S. Silvestri legitur; cuitts actus dari
habentur. Inveniuntur vero etiam hodie pervetustis literis descripta in bi¬
bliotheca Vaticana, et abbatiae Nonantulae, quorum interpres in prooemio
haec ait: Historiographus noster EusebiusCacsareae Palesiinae urbis episcopus,
quum historiam ecclesiasticam scriberet, praetermisit ea, quae in aliis opusculis
sunt, vel quae se meminit retulisse. Nam viginti libros omnium paene provin¬
ciarum, passiones mariyrum, episcoporum et confessorum,et sacrarum virginutn
ac mtilierum continere fedi. Deinde secutus et ab apostolo Petro omnium epi¬
scoporum nomina ei gesta conscripsit, et eartdm urbium, quae arcem pontificatus
per apostolicas sedes tenere noscuntur, ut urbs Roma, Antiochia, Hierosolyma,
 

Ephesus ei Alexandria. Harum urbitim episcoporum omnium praeteriiorum
nomina usque ad tempus suum et gesta graeco sermone conscripsit. Ex quo
numero untim episcoportim tirbis Romae S. Silvestrum me de graeco in latinum
transferre praecepisii, dotnine sancte ac beate pater. Quibus verbis, quicunque
sit auctor istius prooemii, eadem gesta ab Eusebio graece scrìpta fuisse dare
profitetur. Quae etiam in vetustissimis pontificalibus et codicibus, in qui¬
bus sanctorum vitae sunt descriptae, in vitaB. Silvestri referuntur. Partem
horum actorum (quod ad baptismum Constantini, et imagines SS. Petri et
Pauli spectat) refert Hadrianus Papa in epistola Constantino imperatori et
matri Irenae scripta, quae in actione 2. septimae universalis synodi habetur.
Ipsum autem privilegium fere integram refert Leo IX. loco superius indi¬
cato, et Theodorus Balsamon in Photii nomocanonem, titul.9. cap. 1., quan¬
quam aliis in rebus (quod Graeci plerumque solent) Romanae ecclesiae non
satis aequus. Hanc eandem donationem ante Gratianum recitarant Ansel¬
mus, Deusdedit, Ivo locis notatìs. Quo ea pertinent, quae Petrus Damianus
in disceptatione synodali inter regium advocatum et Romanae ecclesiae
defensorem scripsit: Pe^e, inquit, Constantini imperatoris edictum, ubi sedis
apostolicae constituit super omties in orbe terrarum ecclesias principatutn. Nam
postqtiam supra corpus B. Petti basilicam fundator erexit, postquam patriar¬
chium Later anense in B. Salvatoris honore consiruxit, mox per imperialis
rescripti seriem Romanae ecclesiae constituit dignitatem, ubi nimirum B. Sil¬
vestro suisque successoribus obtulii, ut regali more et aurea corotia plectereniur
in capite, ei ceteras regii cultus inf uias nsurpareni. Verum B. Silvester orna¬
menta, quae sacerdotali congruere iudicabat officio, in proprios tistts assumsit;
coronam vero, vel cetera, quae magis ambitiosa quam mystica videbantur, omisit.
Cui etiam Constantinus Laieranense palatium, quod eatenus aula regalis ex-
stiterai, perpetuo iure concessit, regtmm Italiae itidicandum tradidit Nam et
ipsius regis haec verba sunt: ,, Unde congruum," inquit, „prospeximus nosà-um
imperium, ei regtii potestatem orienialibus transferri ac miliari regionibus, ei in
Byzantina provincia in optimo loco nomitii nostro civiiatem aedificari, et nostrum
illic constitui imperium, quotiiam, ubi principatus sacerdotum et Christianae
religionis caput ab imperatore coelesti constitutum est, iustum non est, ut illic
imperator terrenus habeat potestatem." De hac eadem re scribit Ado Vien¬
nensis in commentario aetatis sextae, et Gotfredus Viterbiensis in chronicis,
part. 6. cap. 2.
 

Dist. XCVI. can. 10. 197) exosculata: Aws. 198) Codd. coli o. Turrecrem.; communicari vel communiri: Edd. Lugdd.ll.Ul.; comm. vel muniri;
Edd. coli, rei || can. 11. 199) de eodem: AB 200) ABCDF — add.: Ep, Bonifacii ad Honorium Episcopum: EOH — Auctor huius capitis non est inventus,
nec videtur Ioanni VIIL (872—82) adscribi posse cf. Berard. Il, 2, 293.; Aws. IV, 12.; Polyc. I, 19, (20,) 3.; Caes. VII, 18. 201) quod: deesi; Aws. Polyc.
202) quod: deest: ABDF 203) conven. : deesi; AP 20i) BCDEGH Ans. 205) quae: Polyc. 206) si: deesi; Aws. 201) add.: et: Polyc. 208) contendat: PPffJ?
Edd. coli. 0.          209) neque; Edd. coli o. pr. Lugdd. IL HI.         210) Nam (a: deesi); Ans.        211) Codd. coli o. \\ can. 12.   212) Haec Palea exstatin Codd.

coli 0. neque Hugucc. neque Summa Bamberg. paleam esse tradiderunt, {cf. Maassen Beitr. p, 6.) ; Sed expressis verbis Summae Parisiensis paleam esse
constat, {Schulte p. 14.) quam ab ipso Paucapalea iam esse insertam Scìiulte censet (ib. p. 22.) 213) de eod.: deesi; Codd. coli o,, iti quibus canon cum
atiiecedente coniunctus est — inscr,: Item: Codd, coli o. — Ep. Gelasii scr. ao. 495. ap. Thiel p. 430. — Jafféno, 349.; Aws. VI, 157, (165.); Polyc, I, 19,
(20,) 4. 214) iudicare debere: Codd, et Edd, coli o, Ans. Polyc. 215) add.: esse: EQH \\ can. 13. 216) Haec Palea deest: ABEFGH; in ff invenitur iti
textu ; in F manu posterioris aetatis in margin. scripta est. tff. Sutnma Paris. (Scìiulte p, 14.) De auctore huius capitis, uirum Graecus an Romamis fuerit
cf, quae diseruit Dollinger Papsi-Fabeln d. Mittelaliets Miinchen 1863. pag, 61 sqq. Canotiis prior pars ex Anselmo sumtus est, posterior ex Deusdedit. ; unde
male fecerunt Corr., 'qui illum ad textum Isidori, qui depravaiissimus est, redigereni. 217) Aws. IV, 32, (34.); Deusded. IV, 1. 218) prò; deesi;
Deusded. 219) haec; CDF 220) add.: in eadem; Deusded. || can. 14. 221) cf. ad can. 13.; «wscr.; In vita b. Silvestri Papae; ff; De privilegio Constantini
imperatoris; PP—Aws. IV, 32.; Deusded. IV, 1. ffaes. U,12. — ap. Hinschius (inde a voce utile) pag.252. 222) quarto: CDF Ans. 223) pontifices vel sacerdot.:
Etld.coU.o. 22i) add.: omnes: Deusded. 225) iudicamus ; CDF 226) meis: deest: CDF Pseudois. Ans.; meis etiam: deest: Edd. coli o. 227) ecclesiae;
CDF Edd.coll o. 228) b. Petr.: deesi; Pseudois. 229) etiam: CDF Pseudois. Detisd. 230) qui: deesi; CDF Edd. coli o.Ans. Deusd. 231) add.: in terris: Edd.
coli 0. 232) gerunt: deesi; CDF Edd. coli o. Ans. Deusded.; vioem: CDF; vice: Aws. Deusded.; vie; deest: Edd, coli o. 233) terrenam; Pseudois, 234) et
sicut nostra est terrena imperialis potentia; CDF Edd. coli, o. Pseudois, Ans, Deusd,

22*