703
 

DECRETI SECUNDA PARS CAUSA XII. QUEST. IL e. 48-55-
 

704
 

politanis ei quibuslibet aliis clericis intelligendum est: sicut in
Sexta Sinodo [e. 35.] legiiur'•^'^^:

C XLVIIL    Pi.es episcopi morientis metropolitano non
licet inuadere.

Non liceat ahcui metropohtano moriente57ia episcopo,
qui sub eo est, aut res suas 572 b a,ut ecclesiae suae auferre,
sed sint sub custodia cleri573 ecclesiae defuncti episcopi,
usque dum alius ordinetur episcopus. Si uero clerici in
ecclesia non fuerint, tunc metropohtanus illibata omnia574
episcopo, qui ibi ordinabitur, reddat.

Gratian. Sicut autem res ecclesiae nulli usurpare licei, ita
ecclesiae aliena inuadere non permittitur.

Unde Gregorius [lib. IL epist. 43. ad Bonifatium

Episcopum] 575;

C XLIX.    Aliena ecclesiae non licei inuadere.

Sicut ecclesia proprias res amittere non debet, ita
eam576a rapacitatis ardore alienas577 inuadere non oportet.

Gratian. His omnibus auctoritatibus perspicue monstratur,
quod nulli sacerdotum res ecclesiasticas alicui tradere licei, ei
ille, qui de manu sacerdotis facultates ecclesiae acceperit, nullo
iure eas uendicare poterli. Potius^'^^^^ cogetur restituere quod
illicite accepit. §. i. Sed notandum est, quod quibusdam causis
exigentibus ^"^^ res ecclesiae distraili possunt. Causa enim neces¬
sitatis cum Consilio clericorum, nel ui meliora prospiciant, res
ecclesiae a sacerdotibus distraili possuni.

Unde in Affricano Concilio legitur^^^*-.

C L.    Nisi causa necessitatis nec episcopo liceat rem ecclesiae
usurpare^^^^.
Non habenti582 necessitatem nec583 episcopo liceat584b
matricis ecclesiae** rem585 sui tituli usurpare586,

C LI.    Nec presbiteri episcopis ignoraniibus, nec episcopi

ignorante concilio rem ecclesiae uendani.

Item ex Concilio Cariaginensi [unico, e. ult.]587

Placuit, ut presbiteri non uendant rem588 ecclesiae, ubi

sunt constituti nescieniibus episcopis suis, quomodo nec589

episcopis licet 590 a uendere predia ecclesiae inconsulto 591

concilio uel592 cuncto* presbiterio sine ulla593 necessitate.
 

LIL    Nisi ut meliora prospiciat, rem ecclesiae distrahere
non licei episcopo,
liem ex epistola Leonis Papae, uniuersis Episcopis
per Siciliam constitutis ^^^.
Sine exceptione decernimus 595, ne596 quis episcopus de
rebus ecclesiae suae quicquam donare 597, uel conmutare,
uel uendere audeat, nisi forte ahquid598 horum faciat, ut
mehora prospiciat, et cum totius cleri tractatu atque con¬
sensu id ehgat, quod non sit dubium profuturum ecclesiae.
Et infra: §. i. Episcopus599 rebus  ecclesiae tamquam con-
mendatis, non tamquam propriis utatur.    Irrita600 enim60i
episcoporum uenditio 602 et603 conmutatio rei ecclesiasticae
erit absque conniuentia604* et subscriptione clericorum.

Gratian. /iem605 domus urbium uel castrorum, que eccle¬
siae plus incommodi quam utilitatis afferunt, licei rectoribus
ecclesiarum {sicut in superiori capitulo Simaci: „N<m liceat
Papae etc.'-'- continetur) uendere uel conmutare.

Item, sicut in Agatensi Concilio [e. 45.] legiiur^^^*:

[C LUI.] 607 a

VL Pars. „Terrulas aut^^^ uineolas^^^ exiguas, ei6l0
ecclesiae minus utiles, aut longe positas ^^^^ pariias, episcopus
sine consilio^^'^ fratrum {si necessitas fuerit) distrahendi habeat
poiestatem."-

[Gratian.] Seruos quoque fugitiuos, qui reuocati retineri
non possuni, similiter episcopis distrahere licet.

Unde in eodem ConciUo legitur^^^^, [e. 46.]:

C LIV.    Alienentur fugitiui, qui ieneri^^^^ non possunt.

Fugitiui 615 domos suas aut famUias deserentes, qui,
etiamsi reuocati fuerint, teneri non possunt, simili ratione
ab episcopis 616e, si uoluerint6i7d^ aut si ita6i8 meruerint6i9 e,

distrahantur.

[PALE AG20.
C LV. Item ex Conciho apud Tansiacum, e. 2.621*
Iniustum uidetur et inpium622, ut mancipia, que fideles
uiri seu feminae prò redemptione 623 animae suae Deo et
sanctis eius consecrauerint 6^4^ cuiuscumque muneris precio 625
uel conmutationis commercio iterum in secularem seruitu¬
tem redigantur, cum canonica auctoritas seruos fugitiuos
tantummodo distrahi permittat.    Et ideo omnes rectores
 

EDITIO   ROMANA.

Causa XII. Quest. IL e. 48. a) mortuo b) eius — e. 49. a) etiam
usurp. licet b) licet — e. 51. a) liceat — e. 53. a) C LUI. De eodem
b) retineri    e) episcopo    d) voluerit   e) illi meruerint

NOTATIONES    CORRECTORUM.
 

b) sed potius — e. 50.
b) positas et  —  e. 54.
 

a) ecclesiae suae
a) legitur: deest
 

C. L.   * Gratianus citat hoc ex concilio Africano, et sequens ex Car-

inensi. Sed in unico Carthaginensi, inserto in codice canonum, hoc
quidem est pars posterior, sequens vero prior capitis eiusdem, quod est
ultimum, id est XXXIH., et Burchardus et Ivo integrum caput referunt ex
Carthaginensi.

** Ecclesiae: In codice canonum, et apud Burchardum sequitur;
nec presbyterorum ; apud Ivonem vero legitur; wec episcopo liceat retn matris
ecclesiae ignorante concilio vel presbyteris suis titulis usurpare. Post sequens
autem caput apponetur integer canon graece nova cum versione.

C. LI. *Vel cuncto: In canone unici Carthaginensis legitur: vel pres¬
byteris suis. Non habente ergo [autem: Reg.] necessitatem, etc. ut proximo su¬
periore capite, quemadmodum apud Burchardum etiam et Ivonem, licet ipsi
legant: habenti. Graece autem ita totus canon habet: 'Ofxolojg ijoioev, tuats
toì/g nQia^vtiQOv? naqà yvcó/uìjv ttdv tóioìv aittxiv èniay.ónwv nQùyf.itt /.irj
mnqtxay.iiv tfjg ly.-/.Xi]aiag, èv ?; y.a&ikqwvtai. ov toónov y.al tolg èniazó-
Ttoig ovx ideati ningiiayeiv ywqla tijg iy.y.hiaiag, àyvoovaì]g tt'jg ovvóóov -il
ttxj-v Idlwv nQsalivtégutv.   fir; ovarjg, tolvvv àrtxyy.ijg, fxnóè lnia-/.óntp è^tlrai
 

yata/Qì'iaaa&ai nQtxyfiati i-/. tov tit?.ov tfjg iy.y?.ìjaiaatry.ijg i-ititQixog.
Similiter placuit, ut presbyteri praeter suorum episcoporum sententiam non
vendatit rem ecclesiae, iti qua cotisecrantur, quemadmodum neque episcopis licei
praedia ecclesiae vetidere insciente synodo vel propriis presbyteris. Ergo, ttisi
adsit necessitas, tieque episcopo liceat abuti re aliqua ex titulo ecclesiasticae
matricis.

C. LIL * Conniventia: Antea legebatur; absque omnium contii-
ventia. Inducta vero est dictio: omnium, quia neque in vetustis exem¬
plaribus, neque in Decretalibus, cap. 1. de his, quae fiunt a prael., neque
apud ceteros collectores habetur. Apud Ivonem, qui citat concilium
Carthaginens. IV., et in Panormia, quae Leonem ex concilio apud Valen¬
tias, loco istius vocis: cojiwicewie'a, est : collaudatiotie.

C. LUI. * Capitulum hoc in aliquot vetustis codicibus est coniunctum
superiori.

C. LV. * A Burchardo et Ivone citatur ex concilio apud Carisiacum,
in Decretalibus vero tit. de rerum permut. ex concilio apud Silvanectum.
Et habetur haec Palea in plerisque vetustis Gratiani exemplaribus.
 

Causa XII. Quest. IL can. 48. 570) imo ex synodo quitiisexta ìtab. ao. 692. ; Coll. ir. P. II, 12, 16. 571) Codd. et Edd. coll. o. Coll. ir. ff. 572) ih.
573) clericorum ; Edd. coll. e ; clerici ; D 574) omn. : deest: A Coll. tr. ff. ; post: ordinatur ; AB || e a n. 49. 575) Ep. 44. scr. ao. 593. lib. IH. Ed. Maur. — Jaffé
no. 884. — Aws.dedic. Ili, 229. (235. caw. coniin.); Ans. in fine Ub. VII. 576) Codd. coll. o. Ans. 577) rapere vel usurp.: Edd. coll. o. pr. Bas. 578) Codd. coll. o.
579) exsistentibus: ffffff || can. 50. 580) ex Cotte Cartìiag. hab. ao. 419. — c.33. ap. Dionys.; — Beginol,359.; Burch.Ul, 178.(caw.; item placuit ut presbiteri);
it)o ffecr. IH, 239. ; Wasserscìileben Beitr. p. 32. Gratianum ìiunc et seqq. canones ex Begione sumsisse censet 581) ABCDF 582) habente autem ; Beg.; add.:
ergo: Ivo 583) Aws. VII, 158.; Deusded. IH, 18.; non; Deusded. 584) Codd. coli e Edd. Arg. Bas. Nor. Yen. I. IL Dionys. Burch. Ans. Ivo 585) res; Bffff;
res (res, id est: Deusded.) tituli sibi usurp. presbyteri ; Aws. Deusded. 586) rapere: Bffff; rapere vel usurp.: Edd. coll. o.pr. Bas. \\ oan. 51. 587) cf. ad. cap.
antec; Ans. ded. IV, 98.; Beg. I, 359.; Burch. Aws. Ivo II II 588) res: Bffff 589) et non: Dionys. Ans. ded. Beg. Burcìi. Ivo; non: Aws. 590) ABCDF Dion.
Ans. ded. Beg. Ans. 591) ignorante; Dionys. Ans. ded. Beg. Burch. Ivo 592) et presbyteris suis: Beg. Burch. 593) ulla: deest: Atis. \\ can. 52. 594) Ep. 17.
scr. ao. 447. Ed. Baller. —Jafféno. 193. — Atis. VI, 189. (178.) 595) decrevimus: Bffff 596) ut ne: orig. 597) vel don.; orig. Ans. 598) add.: ita: ib.
599) liaec desumta sutit ex Statuit eccl. atitiq. e 15. 30. ap. Bruns I, 146 sq. 600) Burch. IH, 170. ; Ivo Decr. HI, 231. ; Ivo Pan. II, 86. 601) enim : deesi; Hisp. ;
erit; Btirch. Ivo Decr. Pan. 602) donatio vel venditio: Hisp. Burch. Ivo Decr. Pan. 603) vel; ffffff; Hisp. Burch. Ivo Decr. Pan. 604) reverentia: A; con-
venientia; CEFOH; add.: omnium; Edd. coll. e; collaudatione: Burch. Ivo Decr. Pan. 605) add.: ex eodem; Bffff j| can. 53. 606) hab. ao. 506. ap. Bruns
II, 155. ; — Begino I, 363. ; Ivo Decr. Ili, 160. ; CoU. tr. ff. II, 28, 44. : CoU. tredec. ff. I, 233. ; Caes. VII, 78. 607) Codd. coU. e, ubi canon pars est anteced. Gratiani
dicti 608) atque: C; vel: Bffff; autem ac: A 609) vineas; Beg. 610) et: deesi: Ivo Coll. tr. P. 611) Codd. et Edd. coll. e orig. Hisp. Beg. Ivo Coll. tr. ff.
612) concilio: Ivo || can. 54. 613) Codd. coll. e; add.: Symmachi papae; ffffff; — ap. Brutis II, 155.; Begino I, 364.; Coll. tr. ff. Il, 28, 45. 614) Codd. coll. o.
pr. F 615) add.: etiam: orig.; fugitivos etiam: Hisp. Beg. 616) Codd. etEdd. coll. o. Hisp. Coll. ir. ff. 617) Codd. etEdd. coll o.pr. Arg. Bas. Yen. I. IL Nor.
(noluerint) ; — Hisp. Coll. tr. ff. 618) ita: deest: D Edd. coll. e, ita ui B. immeriio a Corr. insertum esse censuerit 619) Codd. coll. o. pr. ff ; — Edd. Par. Lugdd.
Coli tr. ff. Il can. 55. 620) Haec Palea deest: Codd. coll. e ; in F manu posterioris saeculi in marg. scripta est. : Botando non fuit noia — 621) Carisiac. : ff; —■
Caput incertum; — Beg. I, 383. (ex capitul. ad Carisiacum — tibi non exstat —); Burch. HI. 174. (conc. ap. Carisiac.) ; Ivo Decr. Ili, 235. (ut ap. Btirch.)
622) ineptum ; ff Edd. coll. o.   623) remedio : ffe^. Burch. Ivo    624) consecrarunt ; «6.    625) mancipio : Ivo,