713
 

DECRETI SECUNDA PARS CAUSA XII. QUEST. III. IV. e. i. 2.
 

714
 

QUESTIO  ni.

GRATIANUS.

I. Pars. Nunc queritur, si ante tempus suae ordinationis
nichil habere uidebantur, quid de his fieri debeat, que posi ordina¬
tionem snam inuenisse noscuntur.

De his ita statutum est in^ ConciUo Cartaginensi III.
[e. 49.2]:

C I.    De his, qui, primum nichil habentes, tempore suae
administrationis aliqua adquimnt.

Placuit, ut episcopi, presbiteris, diaconi, uel quicumque
clerici, qui nichil habentes ordinantur4, et tempore episco¬
patus uel clericatus sui agros uel quecumque predia suo
nomine5 conparant, tamquam rerum dominicarum inuasionis
crimine teneantur 6, nisi ammoniti ecclesiae ^ eadem 8 a con¬
tulerint 9. Si autem ipsis proprie 19 ahquid liberalitate ali¬
cuius nel successione cognationis euenerit n*^, faciant inde
quodi2 eorum proposito congruit 13. Quod si a suo proposito
retrorsum exorbitauerint, honore ecclesiastico indigni tan¬
quam reprobi iudicentur.

C IL    De ministris, qui nulla ecclesiae^^ occasione, sed
uiiliiuie sui aliqua adquimnt.
Item ex Concilio Tolletano XI.'^°^
Quicumque 16 de sacerdotibus uel ministris prò suii''
utilitate atque 18 amicitiai9b, quocumque modo, aut per scrip¬
turae seriem aliquid20 meruerint2i ab aliquo22e percipere,
in rebus ecclesiae23 non poterit24 numerari25, sed quod ex¬
inde uoluerint facere ipsorum uoluntatis arbitrio subiacebit.
Quod si hoc post eorum mortem inordinatum fortasse re¬
manserit, ecclesia, cui prefuit uel minister extitit, hoc 26 sibi
in perpetuum 27 uendicabit.

Gratian. Ecce^^ quod illa, que non ex offitio ecclesiastico,
sed ex aliqua prestaiione suue utilitaiis lucratus esi, potest dare
quibus uoluerit.

IL Pars.    §. I.    Sed queritur de his, que sibi communiter
cum ecclesia uel sequestraiim prò remedio animae offeruntur, uel
de tertia parie, quam de rebus parrochialium ecclesiarum sibi
debitam accipit, si ea'^^ potuerii^^^ dimittere quibus uoluerit.
De his ita diffinitur in Concilio^^ Agatensi [e. 6.]32:

C III. De pontificibus, quibus ab extraneis uel^^ cum ec¬
clesia, uel sequestraiim 34 aliquid dimittitur.
Pontifices 35, quibus in summo sacerdotio constitutis ali-
quid ab extraneis36 aut37 cum ecclesia, aut sequestratim38a
dimittitur, aut donatur, (quia hoc iUe, qui donat, prò re¬
demptione animae suae, non prò commodo sacerdotis ofiferre
probatur), non quasi suum proprium39, sed quasi dimissum^9
ecclesiae inter4i facultates ecclesiae conputabunt42, quia
iustum est, ut sicut sacerdos43 habet quod ecclesiae dimis¬
 

sum est, ita et ecclesia44 habeat quod relinquitur sacer¬
doti 45. §. I. Sane quicquid per fideicommissum aut sa¬
cerdoti, aut ecclesiae fortasse dimittitur, cuicumque alii
postmodum profuturum, id inter facultates suas ecclesia
conputare aut retinere non poterit.

C IV.   Episcopus tertiam partem sibi debitam ecclesiae

relinquere poterit^^.

Item ex Concilio Tolletano [IX., e. 6.]47

Episcopus, si tertiam partem, quam de rebus parrochia¬
lium ecclesiarum48a sibi debitam nouit49b, ecclesiae, cuius
res esse patebitso, aut alteri ecclesiae 5i <=, conferre decre¬
uerit, licitum52 d maneat, et inreuocabile robur eius sententia
ferat.

QUESTIO   IV.
GRATIANUS.

Quod antem queritur, si de suis et ecclesiae rebus aliqua
acquisisse noscuntur, cui proueniant? ita diffinitur in eodem
Concilio 1 ^.

C I.    De his, qui de suis et ecclesiae rebus aliqua
adquisisse noscuntur.

Sacerdotes, uel quiUbet2b quibus ecclesiasticarum re¬
rum cura conmissa est, quecumque amministrationis suae
tempore emerint, si de rebus propriis uel uile uel karum3
habuerint, ad ecclesiae nomen, cui presunt, cartarum con¬
ficere instrumenta procurent, non enim iustum est4^'=, ut ec¬
clesia quem 5 suscepit externum6d efficiat in alieno diuitem,
et in suo retineat fraudatorem7. §. i. Hii uero, qui suarum
rerum noscuntur habere conpendium, ex omni re, quam post
ordinationis suae diem nisi sunt conquisisse8e, siue nulla siue
aliqua sint instrumenta confecta, conpensatione9* tam sui
iuris quam ecclesiasticarum rerum habita i9, si se utriusque
rei quantitas exequauerit, inter ecclesiam et decedentis n
heredes equo iure conquisitio pertinebit.

Gratian. Si quis uero prò conpendio suarum rerum eccle¬
siae rebus detrimentnm intulerit, nel si occasione rerum ecclesiasti¬
carum in rebus propriis detrimentum passus fuerit, uicissim que'^'^^
lucrum sentiunt detrimenta ^^ s puiientibus resarcient.

Unde in Bracarensi Concilio [III. e. 8.] legitur^^i
 

C IL
 

Resardantur detrimenta sacerdoti uel ecclesiae, que
alterius occasione alter senserit.
 

Quicumque sub hoc neglectu res diuinas laborare dis¬
tulerit, speciali placito distringendus est, uti5a si de rebus
seu augmentis ecclesiae questum laboribus 16 suis proprie
auxil, et ex hoc ecclesiasticis rebus aut neglectum laboris
exhibuit, aut minoradonem uel perditionem induxit, quicquid
in rebus ecclesiae minuit 17 illii8 restituat, ex cuius rebus
 

EDITIO   ROMANA.

Causa XIL Quest. IIL ci. a) eadem ipsa b) obvenerit — e. 2. a) Tolet. IX. e. 4. b) am. vel praestatione,
aut e) quolibet d) poterit — e. 3. a) sequestr. aut — e. 4. a) eccl. sancdone paterna b) novit aut ipsi e) eccl.,
quam elegit d) et licitum — Quest. IV. ci. a) Conc. Toletano IX. e 4. b) quicunque iUi sunt e) convenit
d) extraneum    e) acquisisse    f) qui    g) detrimentum — e 2.   a) quahter

NOTATIONES   CORRECTORUM.

Quest. IV.   CI.   * Compensati one; In concilio ipso cum vetustis exemplaribus collato legitur: compensata iam iuris sui quam ecclesiasticarum
rerum habitudine.
 

Causa XII. Quest. IH. can.l. 1) Unde in : ffffff 2) ìiab. ao. 897. ap. Bruns 1,134. — ai e 49. C. Carthag. IH. ex prima actione ff. Carthag. TV. ìiab.
ao. 419. sumtum esse, docci Maassen Gescìi. I, 154. — Aws. ded. IV, 31. ; Beg. I, 220. ; Burch. Ili, 120. (119.) ; Aws. VII, 167. ; Ivo Decr. Ul, 96. ; Ivo Pati. II 52. ;
Coll. ir. ff. II, 17, 30. 3) vel presb. vel diac. : B ffd. Bas. 4) ordinentur . . . comparaverint ; Ivo Pan. 5) nomini : Beg. Burch. ; sui nominis : Ivo Decr. ;
nomine suo vel per alium ad excusandum ; Aws. 6) add. : obnoxii : oriq. Burch. Ivo Decr. Pan. 1) in ecclesiam ; ffisp. Beg. Ans. ; ad ecclesiam ad quam
titulati sunt- Bwrcii. Ivo Decr. Ivo Pan. : adm.: deest: Ivo Decr. Pan. 8) Codd. et Edd. coll o. Coll tr. ff. 9) finis canonis: Beg. 10) propria; Burcìi. Ivo Decr.
Pan. ■ proprium; Aws. 11) Codd. etEdd. coll e Ivo Decr. Pan.; venerit; Hisp. Burch. Coll tr. ff 12) quod. velint; Burch. Ivo Decr. Pan.; fitiis cattonis:
Burch. ; sqq. desimi et alia exstant: Ivo Decr. Pan. 13) congruerit : Aff Edd. coll o. ; contigit : ff || e a n. 2. 14) eccl. : deesi; ffff 15) Codd. coll o. pr. A (VI.) ;
imo e 4. ffowc. Tolet IX. ìiab. ao  655. ; ap. Brutis I, 293. ; — Coll tr. ff. II, 40, 1. (caw.; sacerdotes vel quicunque)         16) quic. vero de praedictis : Coli ir. ff.

17) sua : Edd. coli o. 18) vel : Coll ir. ff. 19) Codd. et Edd. coll e 20) aliq. : deesi; orig. Hisp. 21) meruerit ; Edd. coll e pr. leti. I. IL ffor. (meruit) ; - Hisp.
22) Codd. et Edd. coll o.; add.: collata: orig. Hisp. 23) ecclesiasticis; orig. Hisp. Coll tr. P. 24) poterunt; orig. Hisp. 25) annumerari: ffffff 26) hoc sibi:
deest: Hisp. 21) verpetuo: orig. Hisp. 28) add.: apparet: EOH 29) eam: ib. 30) Codd. coll o. pr. D \\ can. 3. 31) Unde ex Conc: EGH 32) ìtab. ae 506.
ap. Brtins 11, lil. ; Burch. I, 217. ; Ivo Decr. V, 331. ; Coll tr. ff. II, 28, 5. ; Caes. IV, 85. 33) vel . . . eccl. : deesi; ffff 34) sequestratis; ib. 35) pontificiDus :
ffffff Ivo ; add. : vero :' orig. Hisp. Burcìi. Ivo Coll ir. P. 36) adtl : dumtaxat : orig. Hisp. Coll tr. ff. ; add. : dumtaxat donatur ; Burch. Ivo 37) vel : Btircìi. Ivo
38) Codd. et Edd. coll o. Ivo 39) prop. : deesi; Ivo 40) dimissis : Coll tr. ff. ; id emissum : (eccl. ; deesi) ; Burch. il) in ; Burch. Ivo 42) computabitur : DEH;
deputabitur ; ff ; conputatur ; Burcìi. ; computetur ; Ivo 43) sacerdotes habent ; ffffff 44) ecclesiae habeant : Bff 45) a sacerdote ; Burcìi. Ivo ; finis canonis : ib. \.
can. 4. 46) potest; Cff 47) hab. ae 655. ap. Brutis I, 293.; Ivo Decr. Ul, 111. (can.: cum praeteritis sanctionibus); Coll ir. ff. II, 40, 3. (caw.; cum pretiis);
ffaes. VHI, 109. 48) Codd. etEdd. coll e Ivo Coll tr. ff; add.: pariter; Ivo Coll tr. ff. 49) Codd. etEdd. coll o. 50) patescit: ong. Htsp. 51) Codd. etEdd.
coll 0.; eccl. cui elegerit: oriq. Hisp. CoU. tr. P.   52) Codd. ei Edd. coli o.                                                                            „„   ,    ^„   ,         ,              j-   ^     /t jr

càusa XIL Quest. IV. can.l. 1) Codd. coii. o ;-fta&. ao. 665. ;-ap. ffrwws I, 293. ; /oo ff e«-. HI, 169. ; ffoii. ir. ff H, 40, 1. (caw. cowim.) ; Coli
tredec ff. 1,213. 2) Codd. et Edd. coll o. 3) parum : orig. Hisp. Ivo 4) Codd. et Edd. coll e Coll tr. ff. 6) quos; ff ; quae : Edd. coli o. pr. Lugdtl. U. Ul.Bisp. Ivo
6) AF oriq. Hisp. Ivo 1) finis canonis: Ivo 8) Codd. et'Edd. coll o. orig. Hisp. Coli tr. P. 9) compensata; Hisp. 10) ambitione ; ib. 11) decedentes ; CoU. tt-. r.
12) ABCDF 13) Codd. coll o. || can. 2. 14) hab. circa a. 675. (cf. Hefele Conc Oesch. IH, 104. sqq.) ; - ap. Bruns II, 101.; - Coli tr. P.U,i8,3. 15)Codd. coll 0,
16) vel labores rei propriae: orig. Hisp.   17) minorationis exhibuit, totum de rebus propriis ecclesiae; ib.   18) ille: Edd. coll. o.
 

i