945
 

DECRETI SECUNDA PARS CAUSA XXIIL QUEST. V. e. 47—49.
 

946
 

C XLVIL    Ntm sunt homicidae qui udìicrsus excommuni¬
catos zelo matris ecclesiae armantur.

Iiem Urbanus IL Go dif redo, Lucano Episcopo^'^'^.

Excommunicatorum interfectoribus (prout608 in ordine
Romanae ecclesiae didicisti699a) secundum intentionem6i9*
modum congmae satisfactionis iniunge. Non6ii enim eos
homicidas arbitramur612, quos, aduersus excommunicatos
zelo catholicae matris6i3 ardentes, ahquosCH eorum truci¬
dasse contingit 6i5b. Ne616 tamen eiusdem ecclesiae matris
disciphna deseratur6i7, tenore6i8c, quem diximus, peniten¬
ciam eis indicito congruentem, qua diuinae simplicitatis
oculos aduersus se conplacare ualeant6i9, si forte quid
duplicitatis prò humana fragilitate in eodem flagicio in-
currerint620.

C XLVIIL    Pax ecclesiue mesticium consolutur perditorum.

Item Augustinus [epistola L.] ad Bonifutium^'^^^.

(^uis enim nostrum6iii-'* uelit ahquem inimicorum623 b
non solum perire, uerum etiam aliquid perdere? Sed si aliter
non meruit habere pacem domus Dauid, nisi Absalon, filius
eius, in bello, quod gerebat contra patrem, fuisset exstin¬
ctus, quamuis magna cura mandauerit 6^4e guis, ut eum,
quantum possent, uiuum saluumque seruarent, et625d esset
cui paternus affectus penitenti ignosceret626^ quid ei re¬
stitit 627, nisi perditum fiere, et sui regni pace acquisita suam
mesticiam consolari?

Gratian. Si ergo uiri sancti et publicae potestates bella
gerentes non fuerunt transgressores illius munduti: „ Non occi¬
des," quamuis quosque flagiiiosos digna morte perimereni; si
miles suae potesiuti obediens non est reus homicidii, si eius inperio
quemlibet flagitiosnm interfecerii; si liomicidas, et nenenarios
punire non esi effusio sanguinis, sed legum ministerium; si pax
ecclesiae mesticiam consolatur perditorum; si illi, qui zelo catho¬
licae matris accensi excommunicatos interficiunt, homicidae non
iudicantur: patet, quod mulos non solum flagellari, sed etiam
interfici licet. §. i. ^'ed queritur, si contingat aliquos malos
puniri ab his, qui non habent legitimam potestatem, an sint rei
effusi sunguinis hii, per quos puniuntur?

De his itu scribii Ambrosius [lib. IL de Cain et Abel,

cap. 4.] 628;

C XLIX.    Aliquando puniuntur peccutu per populos
diuino iussu excitutos.

Remittuntur peccata per Dei uerbum, cuius Leuites in¬
terpres et quidam 629 executor est. Remittuntur 630 a per
offitium sacerdotis sacrumque ministerium. Puniuntur
quoque peccata63ib per homines, sicut per iudices, qui
potestate ad tempus utuntur. §. i.632c Puniuntur peccata
etiam per populos, sicut legimus, quia sepe ab alienigenis,
Dei iussu excitatis propter diuinae maiestatis ofifensam,
subactus 633 est populus ludeorum.

Gratian. Hinc notundum est, quod aliciuando punit Deus
peccata per nescientes, aliquando per scientes. Per nescientes
peccata punit, sicut per Sennacherib^'-^\ et per^'^^ Nabuchodono¬
sor, et per Antiochum^'^^, et per principes Romanorum, ei per
nonnuUos reges gentilium populum Israeliticum delinquentem
affiixit  aliquando,  aliciuando  capiinanii.     §. i.   Unde  ipse^'^"^
 

Dominus uit per Prophetam^^^: „ Virga furoris mei Assur: ipse
autem non cognomi." Assur erat uirga furoris Domini, quia per
eum innumeras gentes diuina iusticia flugellure disposuit. Ipse
uero non cognouit, quia in superbiam elatus nicioriam, quum
ussecuius fuerut, non diuinae potenciae, sed suis uiribus atiribnit.
Unde coniru eius superbiam Dominus loquitur, dicens ^'^^:
„ Numquid serra gloriabitur contra eum, qui secai in ea? ani
numquid exaltabitur securis contra eum, qui cedit in ea?" Qui¬
bus similitudinibus satis perspicue ostenditur, quod sicut serra et
securis nec secare, nec cedere Ugna possuni, nisi ab alio regantur,
ac ideo contra regentem^^^'^ se superbire non debeni: sic illi, per
quos Deus punii, abscine nutu diuinae dispositionis nichil agere
ualent, uc ideo ctìntra se regentem superbire non licei eis. §. 2.
Tales in eo, (^nod puniuni, Deo seruire dicuntur; in eo auiem,
quod ignorantes se esse ministros irue Dei inpiu uanitate super-
ìdnni, mercedem seruitutis suae a Deo non nisi temporalem
inueniunt, penam uero superbiae suue non effugiunt. Unde, cnm
dicerei ad Prophetam de Nabuchodonosor Dominus: ,,Quid^^
dabo ei prò labore, quo seruiuit michi apud Tirum?" statim sub¬
iunxit: „7J)a,"642 Jiac est dutum sibi pronuncia, ,,Egypinm ei
Ethiopiam." Cum uniem in corde suo snperbiens postea diceret^^^ :
„ Nonne hec esi Bubylon, qnam ego candidi in robore regni
mei? etc." statim inmuiauit Deus rationabilem mentem eius, ei
induit eum bestialitate ferina, ut ab hominibus fugiens cnm bestiis
uiueret. §. 3. 7^er Aniiochum'^^ quoque, cum ydolatriam^^^'^
ludaicae plebis Dominus punirei, ei pacem, quam ex lege Dd
abiecta 646^ et ex sucris nationum assumptis querebant 647^ UUs 648
in perniciem uerteret, qnia Dei dispositionem ignorans suue
faculiati deuasiationem illius plebis utiribuii, inprecatur in eum
Propheia^^, dicens: ,,Effnnde iram tuum in gentes, que ie non
nouerunt, et in regnu, que nomen tuum non innocanerunt, ne
forte dicant in gentibus: ubi esi Deus eorum?" §. 4. Similiter,
cum per Romanos peccatum mortis C/iristi Deus punire decre-
nisset, urbis^^^ excidium et Induicue plebis miseram cupiinituiem
suis uiribus asscribere ceperunt, unde contra eos Propheta inpre¬
catur, dicens ^^^: „Lena munus tuus in superbias eorum, qui te
oderunt," et (ini multa maligne operati monumenta suue uictoriae
posuerunt in medio atrio tuo. §. 5. Per scientes peccaiu puniun¬
tur, sicui^^^^ per filios Isr uel noluit peccata punire Amorrheo-
rnm^^'^, et Chananeorum ei aliarnm^^^ gentium, quarum iei-ram
Isr uelitis possidendam dedit, quibus eiiam precepii^^^, ui nemini
eorum parcereni, sed omnes morti iraderent. Quod propter
peccaiu eorum illis contigisse ex uerbis Domini apparet, qui,
cnm diceret ud, Abraham: „Semini^^^ tuo dabo terram hanc,"
ueluti quereret, quare non modo das eam michi? audiuit: „ Non¬
dum enim sunt peccata Amarrheorum consummaia." Que tunc
intelliguntur fuisse consummaia, cum populus ille, de Egyptiaca
seruitute liberaius, terram eorum, sicut Abrahae promissum
fuerat, in hereditatem accepit. §. 6. Cum ergo sic dinino iussu
ad puniendum peccata populi excituntur, sicut populus ille ludai-
cus est excituius ud occupundam terram promissionis, et ad de¬
lendas gentes peccatrices, sine culpa noxius sanguis effunditur,
et que ab eis male possidentur in ius et dominium rite transenni
bonorum. §. 7. Cnm nero occulto instinctu aliqui monentur ad
persequendum^^'^s malos, sicut Sennacherib, et ceteri, qui popu¬
lum delimiueniem persecuti suni, licet occulto instinctu operante
illorum meritis incitentur ad persequendum, tamen, quia praua
intentione non peccata delinquentium punire, sed illorum bona
rapere weZ658 suae dicioni subicere querunt, non sunt inmunes a
 

EDITIO   ROMANA.
 

Causa XXIIL    Quest.V.    e. 47.    a) didicistis
haereticis    b) illorum    e) mandaverat   d) ut — e. 49.
e) idololatriam       f) sicut Deus       g) persequendos
 

b) contigerit     e) eo tenore   —   e. 48.    a) Bonif. de coércendis
a) Remitt. etiam    b) pece: deest    e) Et infra: §. i.    d) regentes
 

NOTATIONES    CORRECTORUM.
 

C. XLVIL   * Intentionem: Ivo et Panormia habent:   intetiiionem
ipsorum; sed ob glossam non est additum.
 

C. XLVIIL * Nostrum; Emendatum est ex B. Augustine, a quo
parum discordat Ivo. Antea apud Uratianum legebatur; Quis enim vestrum
velit aliquem inimicorum suortitn tion solum etc.
 

Causa XXIIL Quest. V. can. 47. 601) fragtn. Urbatiill. (1088—95.); — .laffé tio. 4142.-Bio ffecr. X, .54.; Colltr. P.IU, 20, (21,) 14.; Caes. XV, 02.
608) prout morem R. E. nosti; ho Decr. CoU. tr. P. 609) ABCDEGB Edd. Arg. Bas. Nor. 610) morem ipsorum intentionem: Colltr.P. 611) Ivo Pan. YIU, 11.
012) arbitrantur: ih. 013) tuld.: eccle-siae: Etld. coll. e pr. Arg. 614) quoslibet: Ivo Pan. Coli tr. ff. 615) Codd. coll. o. pr. ff ; contigit; Ivo Pati., ubihic esi
finis caiit/nis 616) noe: BEOH 611) deseviat: ho Decr. Coll. tr. P. 618) ABCF Ivo Decr. Coll. ir. B. ; secundum tenorem; EGH Ed. Bas.; tenore secundum
quem; D: tenorem socund. quem: Ed. Arg.; eo tenore secundnn- quem; Elil. rell.           619) pervaleant: Ivo Decr.           620) contraxerunt; ib. Coll. tr. P. ||

can. 48. 621) Codd. coll. e; Eg. 185. no. 32. Etl. Maur. scr. ao. ili.; ho Decr. X, 59. (can.: Quaerant schismatici); Coll tr. P. HI, 20, (21,) 19. (can.:
Schismatici dicunt) 022) vestrum: ABCEGH Edd. i:oll. o. pr. Arg. Nor. : add. : non: EGH Ed. Bas. 623) Codd. et Edd. coll. o. Ivo Coll. tr. P.; add.: suorum:
Etld. coli e pr. Bas. 624) ABCD orig. CoU. tr. P. 625) Cotld. et Etiti ctdl. o. pr. Lugdd. IL HL; Coll tr. P. 626) inuotescoret: CoU. ir. ff. 627) restiterit; C;
restiterat: È; resisterit: D || can. 49. 628) no. 15.; wow desi,ttt, qui hunc librum abiudicent ab Ambrosio 629) quid.; deest: A; quidem: EGH Edd. coll. o.
pr. Bas. Luqdd. IL IH.; — or/17. 030) Codd. et Edtl. coll. e 631 j ib. 0:)2) Codd. coli 0. 633) subiectus: AD: subiectus factus est; orig. 634) IV. Beg. e 25.
635) per: deesi; AB7i'ff 636) 11. Mach, e 5. 637) et ipse; Oli 038) BV,a. e. 10. r. 5. 639) ib. v. 16. 640) Codd. coll 0. pr. C 641) Ezech. e 29. v. 18. 19.
042) atld.: domine: Bffff 643) Dan. e 4. v. 27. 644) 1. Mach. e. 1. 645) Codd. coU. 0. 646) abiectam: ABDEOH 647) querebat: ffff 648) et illis: ABD
649) Psalm. 78. v. 6. 10. 650) et urb. excid. Iud. videlicet: Bffff 651) Psalm. 73. r. 3. 652) Cotld. coll. 0. pr. C 653) los. e 5. 6. 654) alienarum: Bffff
655) Deut. e 1. e. 2.    656) Oen. e 15. r. 18.    657) Cotld. ctdl e    658) et; Aff

Corpus iur. can.    Ed. Friedberg.                                                                                                                                                              t>0