947
 

DECRETI SECUNDA PARS CAUSA XXIIL QUEST. V. VI. e. 1-3.
 

948
 

crimine. De quibus etiam notandum esi, quod aliquundo exci-
iuntur ud puniendum peccutu honorum, ut iundem per bonos
correctos^^'-•> ipsi quoque puniantur, sicut in libro ludicum legi¬
tur'>G0 de lahin, rege Chananeorum, ei de Madianitis, quod pro¬
pter _ ydolati-iam^^^'^ popuUsuscituuii eos Deus^'^'^, ui Israelem 663 i
affligereni, ei terram eorum occuparent. Cum autem populus
Dei sub manibus eorum diutius affiicins peccatum suum recogno-
scei-et, ei per penitenciam Deum sibi placaret, ea;664k Dei precepto
ei66o^ Baruch, comituins Delborum^^^ propheiissam, uxorem
Lapidoth, labin, regem Chununeorum, et Sysaram^^'^'^ ducem
exercitus sui, contriuii, ei Gedeon ei668m Zebee et Sulmana, re¬
ges Aladiuniturnm, ei Oreb et Zeb, duces eorum, morii tradidit.
§. 8. Apparei ergo, qnod aliquando per legitimam potestatem
gerentes, uliquando per populos diuino iussu exciiuios, muli prò
peccatis .suis non solum flagelluntur, sed eiium rite perduntur.
Nec est contrarium illud Augu.stini, qnod ad Marcellinum prò
circumcelUonibus suppUcans rogabat, ni uerberibus eos coherce-
ret, non morie perderei. Quumuis^^^ enim snpplicundo spatium
uitae eis reseruuri^"^^ poposcit, non iamen legum seueritatem,
qua tales morte plectuntur, nttn obseruandum docuit.
 

QUESTIO   VL

GRATIANUS.

Qnod antem qneriinr, an mali .sint cogendi ad bonum ? facile
apparet. Antiquus'^ namque populus'^^ metu penarum ad legis
obseruationem cogebaiur. In euungelio quoque Dominus ait
discipulis siiis^: „Nolite timere eos, qui occidunt corpus, ani¬
mam autem occidere non possunt, sed pocius eum iimeie," id est
ei in timore seruile, „ qui potest animam ei corpus perdere^ in
gehennam." Paulus quoque, cum ecclesiam Dei persequeretur,
■in itinere cecatus'-' ud Deum conuerti coactus est. Unde se abor-
iiuo similem testatus esi, dicens^: „Nouissime auiem omnium
tamquam abortiuo nisus est ei michi."

Hinc Augustinus scribii [epist. L.] ad Bonifatium'^*:

C I. Ecclesia malos debet cogere ud bonum, sicut
Christus Paulum coegit.
Scismatici dicunt: cui Christus uim intulit, quem coegit?
Ecce habent apostolum Paulum. Agnoscant in eo prius
cogentem Christum8a, postea docentem: prius ferientem,
postea9b consolantem. Mirum est autem, quomodo ille, qui
pena corporis ad euangelium coactus intrauit, plus omnibus
illis laborauit, qui solo uerbo uocati sunt, in euangelio 19, et
quem maior timor conpulit ad karitatem, eius perfecta n
karitas foras mittit 12 e timorem. Cur ergo non cogeret
ecclesia perditos filios 13, ut redirent, si^ perditi filii coege¬
runt 15 alios, ut perirent? Quamuis eti6 illos, quos non coege¬
runt, sed tantummodo seduxerunt, si per terribiles eti7'i
salubres leges in eius gremio 18e reuocentur, blandius pia
mater amplectitur, et de ilhs multo amphus, quam dehisi9f,
quos numquam perdiderat, gratulatur. §. i. An non per¬
tinet ^9 ad diligentiam pastoralem etiam illas oues, que non
 

uiolenter ereptae, sed blande leniterque seductae a grege
aberrauerant^ig, et ab alienis possideri ceperant^^h^ inuentas
ad ouile dominicum, si resistere ^3 uoluerint, flagellomm ter-
roribus uel etiam doloribus reuocare? /iemali; §. 2. A Christo
coactum Paulum ostendimus. Imitatur itaque ecclesia in
istis cogendis Dominum suum, que ^5 prius, ut neminem
cogeret, expectauit, ut26 de fide regum atque gentium ^7 pre¬
dicatio 28 k prophetica conpleretur. §. 3. Etiam hinc-91 non
absurde intelhgitur apostolica illa sentencia, ubi B. Paulus
dixit30; „ Parati31 m ulcisci omnem inobedientiam, cum con¬
pleta fuerit prior uestra obedientia." §. 4. Unde et ipse
Dominus ad magnam cenam suam prius conuiuas adduci
iubet, postea32 cogi. Nam, cum ei serui 33n respondissent34 :
„ Domine, factum est quod35 iussisti, et adhuc locus est,
exite," inquit, „in uias et sepes, et quoscumque inueneritis
cogito intrare." In illis ergo, qui primo 36 leniter37 adducti
sunt, conpleta est prior obediencia; in istis autem, qui
coguntur, inobedientia cohercetur. Iiem^^°: §. 5. Si39 per
potestatem40, quam per religionem acH fidem regum, tem¬
pore quo debuit, diuino munere accepit ecclesia, hii, qui
inueniuntur in uiis eti^ sepibus, id est in heresibus et scis¬
matibus, coguntur 43 intrare, non quia coguntur, reprehen¬
dant, sed quo cogunturHp, attendanti

C IL    Variis modis errantes corripiuntur a Domino'^^>^.

Idem ad Donatistas, [epist. CLXVL]46
,,Quodi7 errauerat," inquit48 Dominus, „non reuocastis,
et quod perierat non requisistis."i9 Hoc uobis per nos59 ipse
Deus 51 facit, ipse 52 b obsecrando, ipse minando, siue corri¬
piendo, siue dampnis, siue laboribus, siue per ammonitiones
suas occultas uel uisitationes, siue per potestatum tempora¬
lium leges.

C III.    Non esi considerandum, quod quisque cogitur,
sed53 a quo cogitur.

Idem in epist. [XLVIIL] ad Vincentium''-^.
Vides55, ut oppinor,non esse considerandum, quod quis¬
que cogitur, sed quale sit illud, quo 56 cogitur, utrum bonum,
an malum: non quod57 quisque bonus possit esse inuitus,
sed58 timendo quod non uult pati uel relinquit inpedientem
animositatem, uel ignoratam conpellitur cognoscere59 ueri¬
tatem, ut timens uel respuat falsum, de quo contendebat,
uel querat uerum quod nesciebat, et uolens iam teneat quod
nolebat. /ie??i6ob; ^. i. Mea primitus sentencia erat6i, ne¬
minem ad unitatem62 Christi63 cogendum esse, uerbo64
esse 65 agendum, disputatione pugnandum66, ratione uincen-
dum, ne fictos catholicos haberem6'e quos apertos hereticos
noueram. Sed hec oppinio mea non contradicentium uerbis
tantum68d^ sed demonstrantium superabatur exemplis. Nam
primo opponebatur michi ciuitas mea, que, cum tota esset69
in partes 70 e Donati, ad unitatem catholicam legum inperia¬
lium timore conuersa est, quam nunc uidemus ita huius
uestrae7i animositatis perniciem detestali, ut in ea num¬
quam fuisse credatur.  Ita 72 aliae multae, que michi nomi-
 

EDITIO   ROMANA.

Causa XXIIL    Quest. V.    e. 49.    h) idololatriam    i) Israel    k) ex: deesi    1) Zizaram    m) et: deesi — Quest. VI.

a)  populus ille — e. i.   a) Christum et   b) et postea   e) misit   d) sed   e) gremium   f) illis    g) aberraverint   h) coeperint
i) Item infra       k) praedictio       1) hinc enim      m) Paratus      n) serui sui      o) Item infra      p) cogantur — e. 2.    a) Deo

b)  sive ... sive — e. 3.   a) sed quale sit illud   b) Item infra   e) haberemus__noveramus    d) tant. : deesi   e) partem

NOTATIONES    CORRECTORUM.

Quest. VI.    C. I.   * Initium huius capituli apud B. Augustinum,  ibi de Donatistis agentem,  sic habet; Ubi est, quod isti clamare consueverttnt,
liberum est credere, cui vim, eie ut sup. ead. q. 4.    Quis nos. vers. Cui vim.
 

CausaXXHL Quest.V. can. 49. 659) correctores : Bffff 660)Zz(d.c.4. 661) Codd. coll e 662) Deus; deesi; A (eosdem) C 663) ADEGH 664)Codd.
collo.    665) Iud. c.8.    666) Deboram; ABCff; Debosram: B    661) Codd. coU. o.    668) ib.jn.C    669) cf. supra e 1.     610) servati: CEGH; deesi: A

Causa XXIIL    Quest. VI.    1) antiquitus: Bffff; reservare; Tarrecre;».         2) Codd. coll. o.         '3) Aluttli. e 10. v. 28.         4) m.: ffffff        5) Aci. e. 9.

6) I. Cor. e 15. v. 8. || can. 1. 7) Ep. 185. wo. 22. ffd. Maur. scr. ao. ili.; Ivo Decr. X, 59. (cow.; quaerant schismatici; coni); CoU. tr. ff. HI, 20, (21,) 19.
(caw. cont) 8) Codd. et Edd. coll. o. 9) ib. 10) I. Cor. e 15. v. 10. 11) I. Ioann. e 4. i'. 18. 12) Codd et Edd. coU. e CoU. ir. P. 13) adtl: suos; Coll ir. ff.
14) et si: ib. Ì5) cogerent; ffd. B«s.; coegerint: Coll. tr. P. 16) etiam: orig. Ivo Coll.tr.P. 17) Codd. ei Edd. coll. o. 18) ib.pr. Lugdd. IL IH.; — ho Decr.
CoU. ir. ff. 19) Codd. coll e orig. ho Coll. ir. ff. 20) hoc pert. ; B Etld. coll. e 21) Codd. et Edd. coll e 22) ib. 23) res ei : .\B 24)' Codd. coll. e CoU. tr. P. ;
it. post pauca: Ivo; — wo. 23. l e 25) quem: ACEO; quam: D ; qui: BH Edd. coll. o. 26) et: EH Edd. coll. e 27) gentilium: C Edd. coll. o. 28) Codd. coll. o.
Edd. Bas. Lugdd. orig. Ivo CoU. ir. P. 29) Codd. et Edd. coll o. Ivo Coll. tr. P. 30) dicit: orig.; II. Cor. e 10. v. 6. 31) Codd. coU. e Ed. Arg. Ivo Coll tr. ff.;
paratus sum : Edd. rell. 32) et post. : B Edd. coll. o. pr. Arg. 33) Codd. et Edd. coll. o. Ivo Coll. tr. P. 34) Lue e 14. v. 23. 35)ut imperasti : ABF 36) prius : ff ;
add.: adventu: EGH Ed. Bas. 37) leviter: BCD Ed. Ven. II. 38) Codd. coll o. Coll tr. ff. ; it. paullo post: ho 39) cf. supra e 24. Qu. 4. 40) potestate
(per: deest): orig. Ivo 41) et; Coll. ir. P. 42) et in; orig. 43) cogantur; EGHEd. Bas. 44) Codd. etEdd. coll o. Ivo CoU. tr. P. || can. 2. 45) BEFOB; Per
bonos Deus hereticos cogit ad fidem reverti: ACD           46) item: ffff; — Ep. 105. wo. 13. Ed. Maur. scr. ao. 409. ; Ivo Decr. X, 04. ; Coll. tr. P. IH, 20, (21,) 24.

47; Ezech. e 34. v. i. 48) inq. Dom.: deest: orig. 49) inquisistìs: orig. 50) vos: Coll. tr. P. 51) Dominus: Ivo 52) Codd. ei Edd. coll. o. Coll. tr. P. ||
can. 3. 53) Codd. coU. e 54) Ep. 93. wo. 16. Ed. Maur. — scr. ao. 408. ; CoU. tr. P. II, 50, 34. 35. 55) acid. : iam ; Coll tr. P. 56) ad quod ; Bffff Edd. Lugdd.
57) quo; orig.; deesi: Coll. tr. P. 58) add.: quaadoque: EOH Edd. Bas. Lugdd. II. IH. 59) agnoscere; CoU. tr. ff. 60) Cotld. eoli e; ib. no. 17. 61) non erat,
nisi neminem: orig. 62) veritatem; Edd. Arg. Nor. Bas. Ven.l. 63) add.: et ecclesiae: EOH Edd. Bas. Lugdd. 64) sed verbo: EOH Ed. Bus.; verum verbo:
Edd. Ven. I. II. Par. Lugdd. 65) etiam ; Edd. Arg. Nor. Yen. I. 66) repugnandum : Etld. coll. o. pr. Bas. 61) Codd. et Edd. coli, e CoU. tr. P. 68) Cotld. et Edd.
culi. 0. pr. C         C,9) ess.: deest: AB          70) Co'dd. et Edtl coli o.; parte; orig. Coll tr. P.          71) nostrae; Edd. Nor. Ven. I.          72) itom: AC'B ; item et; B

Eliti coU. e; ita ot:  Bffff