LIBER    PRIMUS.
 

TITULUS   L

DE SUMiMA TRINITATE ET FIDE CATHOLICA.

GAP, I.

Trnclst ile trliiltnlc et ipslug oporibas; de fido et aiticnlls fide!. —

§. 3. Tractalur bic do sacraiuontlB eccleslasticis.   Abb. Sic.

Innocentius III, in concilio generali, cap. i.^*
Firmiter credìmus et simpliciter confìtemur, quod unus
solus est verus Deus, aeternus, immensus et incommutabilis,
incomprehensibilis, omnipotens et ineffabilis, Pater, et Fiìius
et Spiri tus sanctus: tres quidem personae, sed unaessentia,
substantia seu natura simplex omnino; Pater a nullo, Fiìius
atilem a Patre solo, ac Spirìtus sanctus pariter ab utro<jue,
absque initio, semper ac sine-* fine; Pater generans, Fiìius
nascens, et Spirìtus sanctus procedens ; consubstantiales, et
coaeqiiales, et coomnipotentes^, et coaeterni; unum univer-
sorum principium ; creator omnium visibiìiumet invisìbilium,
spiritualium et corporalium; qui sua omnipotentì virtute
simul'' ab initio temporis utramque de nihilo condidit crea-
luram spirittialem et corporalem, angelicani videlicet et
inuncìanam'', ac deinde" numanam, quasi'' communem ex
spiritu et corpore constìtutam. Diabolus enim et alii dae-
moiies a Deo quidem natura creati sunt boni; sed ipsi per
se facti sunt mali. Homo vero diaboli suggestione peccavit.
i;. r. Haec sancta trinitas, secundum communem essentìam
individua'' et secundum personales proprietates discreta",
primo'<* per Moysen et sanctos Prophetas aliosque famulos
svios iuxta ordinatissimani dispositionem temporum doctri-
naiu huiTiano j^eneri tribuit salutarem. §. 3. Et tandem unl-
j^enitus Dei Filius lesus Christus, a tota trinitate communi-
ter'^ incarnatus ex Maria semper virgine Spirìtus sancti
cooperatione'* conceptus, verus homo factus, ex anima
rationali et humana carne compositus, una in duabus naturis
persona, viam vitae manifestius!!> demonstravit. Quii*
quum secundum divinitatem sit immortalis et impassibilis,
idem ipse secundum Inimanitatem factus est^^ passibilis,
et mortalis. Qui "• etiam prò salute humani generis in Ugno
crucis passus et mortuus descendit ad inferos, resurrexit a
niortuis, et ascendit in coeìum; sed descendit in anima et
resurrexit in carne, ascenditque pariter in utroqiie venturus
in fine" saeculi, iudicaturus vivos et mortuos, et redditurus
singulis secundum opera sua, tam reprobis quam electis,
qui omnes cum suis propriis resurgent corporibus, quae nunc
gcslant, ut recipiant secundum opera'^ sua, sive bona fuerint
sive mala, illi cum diabolo poenam perpetuam, et isti cum
Christo gloriam sempitemam. §. 3. Una vero est fidelium
universalis ecclesia, extra quam nullus omnino salvatur, in
qua idem ipse sacerdos est sacrificium lesus Christus, cuius
corpus et sanguis Ìii sacramento allaris sub specìebus panis
ci vini veraciter continentur''-', transsubstantiatis pane in
ciirpus et vino in sanguinein potestate divina, ut at perficien-
dum mystcrium unìtatis accipiamus ipsi de suo quod accepit
ipse de nostro. Et hoc utique sacramentum nemo potest
conficere, nisi sacerdos, qui='<' rite fuerit ordinatus, sectm-
duni claves ecclesiae, quas ipse concessit Apostolis eorum-
quc successoribus lesus Chnstus.   §. 4. Sacramentum vero

Til. I. Cap. I, 1) c»i). 1. doost; Codd. coli. 0. — e. 1. C. Laterali. IV.
ao. ISaS. — Comp. IV. e. 1. A. t. (l, 1.) 8) itesi: FOUIKLiiNDbeb 3) coae-
<liinla>i, omnipotontesi Dh i) ■imillteT: IfL h) bamanam: Da 6) de-
iiiiiiii! FSISDc          7) bum. quiduni rotiouem: Dg        B) individoam: Dbg

HHliacrotiuii Dabeg        10) deoet: OHIUDabeg       11) pariter: jf       J3) Spir.
S.   cooperauto:    laDg;   — operatione:   HDabc           13} manifestus: O/i

II) Quia: llb 15) daoit: Dabcli IC) Quia: orij;..'(et,: ilcfsO^".' Quo-
iilniri: Dbc {ot.: diesi) g IT) fluom: Z>A,- — lluo Baeu. iudicara: .li/ IS) me-
rltn-. De VJ) eontinelur: laUDabcgh SD) qui: deest: BHMDach cotte.
21)quodlnvoc, ladlvlduoe: orig.; — quodadinv,: Df 2a) con-
23)QtIam: SA,-atpost...prolapiiuB in: Z*/       Z'I)gloriam:
 

Use.
 

i.l>.til, l.)M
 

Db rubr. est: de
 

baptismi, quod^i ad Dei invocationein et individuac trinita-
tis, videlicet Patris, etFilii et Spiritus sancti, consecraUir"
in aqua, tam par\'ulis quam adultis in forma ecclesiae a quo-
cunque rite collatum proficitad salutem. Et^^ 5^ post susce-
ptionem baptismi quisquam prolapsus fuerit in peccatum,
per veram potest semper poenitentiam reparari. §. 5. Non
solum autem virgines et continentes, verum etiam coniugati
per fidem rectam et operationem bonam placentes Deo ad
aetemam merentur beatitudinem-' pervenire.

CAP. n.

Pater et Filina et Spirìtus sanctus vera unione, non colloctlva «mi Blmllltu-
dinaria, sunt ima esseuUa, Eubstanlia aoii natura; quae sub stantia non est
generans, nec genita, nec proccdoos; quia illi actiis non atti'lbituatui'
siibstantiae, sed personisi nec per boc In trinitate roucludltur qnatoi'nltas.
Contrarium aentiantes nt baerotiei sunt censendl.iiiBi ab orrore renipiscant,
et correctioni apoatolicao sedlB so supponant,   Abb, Slculu»,

Idem in eodem^
Damnamus ergo- et reprobamus libellum seu tractatum,
quem Abbas ìoachim edidit contra magistrum Petrum Lom-
bardum de unitate seu essentia trinitatis, appellans ipsum
haereticum et^ insanum prò eo,quod in suis dixit sententiis'':
„ Quoniam quaedam summa res est Pater, et Fiìius et Spiri¬
tus sanctus, et Illa non est generans, neque genita, neque
procedens." Unde asserii, quod ille non tam trinitatem,
quam quaternitatem adstruebat in Deo, videlicet tres per-
sonas, et illam communem essentiam quasi quartam; mani¬
feste protestans, quod^ nullaii res est^, quae sìt Pater, et
Fiìius et Spirìtus sanctus; nec est^* essentia, nec substantia,
nec natura; quamvis'^ concedat, quod Pater, et Eilhis et
Spiritus sanctus sunt una essentia, una stibstantia 10 unaque
natura, Verum unitatem huinsmodi non veram et propriam,
sed quasi collectivam et similitudinariam esse fatetur, quem¬
admodum dicuntur multi homines unus populus, et multi
fideles una^i ecclesia, iuxta illudtsi; „MultitudinÌs creden-
tium erat cor unum et anima una," et '^ ; ,j Qui adhaerct Deo,
unus spiritus est cum ilio. Item^i; „QuÌ piantai, et qui
rìgat, unum sunt," et^^: „Omnes unum corpus sumus in
Christo," Rursus in libro Regum^'': „Populus meus et
populus tuus unum sunt," Ad hanc autem suam sententiam
adstruendam illud potissimum verbum inducit, quod Christus
de fidelibus inquit l'inevangeho: „Volo, pater, ut sint unum
in nobis, sicut et nos unum sumus, ut sint consummati in
unum," Non enim, ut ait, fideles Christi sunt unum, id est
quaedam una res, quae communis sit omnibus, sed hoc'*'
modo sunt unum, id est una ecclesia, propter catholicae fidei
unitatem, et tandem unum regnum, propter unionem in¬
di ssolubili s'^ caritaiis, quemadmodum in canonica Ioannis
Apostoli epistola legitur^": „Quia tres sunt, quitestimonium
dant in coelo. Pater, et Fiìius et Spiritus sanctus, et hi tres
unum sunt," statimque subiungitur-t': „et tres sunt, qui
testimonium dant in terra; spiritus, aqua et sanguis; et hi''*
tres unum sunt," sicut in quibusdam codicibus invenitur**.
§. I. Nos autem sacro el miireysali approbante concilio
credimus et confitemur cum Petro-', quod una quaedam
summa ^^* res est, incomprehensibilis quidem et ineffabilis,
quae veraciter est Patera et Fiìius el Spiritus sanctus: tres

errore loacbim : ih De: de haoretìcìs — 2) ergo : deest: Bac 3) voi : Bah
4) insania: Dh 5) et quod: Bb 6) ulla: Dac: illa: Bh 7) sit: Db:
deest: De i) est: detal: Forig. Dabcg 9) concedlt (quamv.; d«<gl).'i>ncA
10) nua subst.: deest: ibìd. 11) una dicuntur: Db; un. occl.: detst: Bc
12).iri. IV, 32. 13) I. «n-, VI, 17. 11) Iterura: in; Itera otqul: JJaifA—
g'.il.m.S. 13) I. Oir. XII, 12. IU) m. B«j. XXII. 6, 17) alt: FK-
JouH. xvn, 21.        lS)boc! deesl: FIlIDabcIt: — acd suo modOiOAV sod ot

suo modo: Dg; sed isto modo: Df; sed lantumt Ihiic. .Vs.; sod blo modo:
Coite, ap. 3Laiis. ID) indissolubilcm : O/A 2(1) cj. I. Inun. V, t. SI) lub-
iuueit; Codd. coli. o. D Conc. 3ls. — cf. ib. ti, 3. 32) Ili: densi: Dac 33) Con¬
tinetur: La; - sic. inven. : <;e(.ì( ; Df 31) add.: Lombardo : Dg Coni. Bahia,
25) summa: deest: FGHlKL^Dubch       26) ot l'ator i Dub