3G5
DECRETAL, GREGOR. IX, LIB, IL TIT. XXIV. DE IUREIURANDO.
e. 17—20.
'■ÌGG
ipsius generaliter ad curiara vocarentur, aui nìsi per nobilem 's
virum liogeriiim coniilem el M. Maurìcen., qui olisenies esse
dìcuiilur, ipsum contingeret relaxari. Verura quia idem A.,
quì, sicui asserii, dictì ducìs*" est consiliarius, et in iure suo
multis ecclesiis, quarum est advocatus, ex promisso lene-
tur adesse, nequaquam taiiler iuravissei, si mandatura illud
sibi contrariura'"
prae SCIVI ssel, praeseriim quum animae s.
timeai obvìare saluti, per aposlolica [vobis]— scripta mandam,
quaienus mandatum ipsum prò vestrarum remedio animarum
penilus revocelis. Quodsi mandaium ìpsum aut noluerilis, oui
nequìveritis revocare, noveritis, nos venerabili fratri nostro
patriarchae Grandensì^a mandasse, ut, si mandatura illuda*
priori iuraraento licite facto repugnel, ìpsum auctoritate
nostra denunciet non servandum. (pat. op. Cidtalem Caslel¬
lanam IV. Id. Od. 1198.]
CAP. XVIL"
Qui Iuravit eccleaiam defondero, el requisitus sino iusla causa recusai,
periurus est, nec emù defendit appo Hallo.
Idera Magistro Apollìnarìs.
Brevi sedem apostolicam sciscitatus es quaestione, utrura
ihe, qui iura alicuius ecclesiae servare, ac prò posse defen¬
dere iuraraento tenetur, si necessitate imminente super hoc^
sub iuraraenli debito requisitus* fuerìi, el nolens hoc facere
ad sedem aposiolicam duxerit appellandura, perìuriì reatum
incurrat. Nos autem quaestìoni Iuae laliler Responderaus,
quod in hoc articulo appellanlera a periurio talìs appellatìo
non excusal, immo, msi aliqua difficultas exsistat^, propter
quam requisitus non possìt ecclesi.ie subvenire, culpa per¬
iurìi potius irretìtur. [Dai. Lai. XII. Kal. Nov. 1198.]
CAP. XVIILi
lurana aoienter illìcìtum, non indigot absolutione, aed tenetur illud non
observare. SI vero iuravit Ignoranter, debei IUud observ.-jre, si aliquo
licito modo osi ubsorvablle. 81 autem iuravit licitum quod putabat
iiUcilum, dobot observare Iurameulum, sed do animo depravato agct
poenitentiam.
Idem illustri Regi Aragoniae^.
Q"'t''to personam tuara \ìnter alias principes Christianos
sinceriori cariiate diligimus, tonto serenilali regiae diligenliori
sollicitudìne volumus praecavere, ne quid ei, quod absit, immineal,
quod vel in periculum onimae, aui detrìmentum terrae valeat re¬
dundare. Ex tenore siquidem literarum tuarum et plurìum prae¬
latorum, nec non et aliorum mulioi-um in regno tuo consistentium
nobis innoluii, quod, quum adversus inimicos Christianitatis, quì
prae magnitudine suae polentiae Ierram Hispaniae lune lemporis
occupabant, in auxilium carissimi in Christo filU nostri Caslellae
regis illusiris cum armalorum mullitudìne festìnores, Quidara
consiharii tui, quin irarao potius deceplores, tuum animum
Ìnduxerunt, ut iurares irrequisito assensu populi usque ad
certura terapus patris lui conservare inonetara, quae taraen
circa raortem eìus fuerat legitimo pondero defraudala.
Quum^ aulem eadem moneta adeo sii diminuta et minoris
vaìoris effecla, quod grave propler hoc scandalum in populo
generatur, tu quod egeras indiscrete cupiens*' revocare, ac
necessitati populi satisfacere, ab observalìone iuraraenli
praedicti, ex quo libi el regno tuo metuìs grave periculum im¬
minere, postulasti supphciter^ a nobis absolvi. Super quo
diligens indagator veritate comperla potuisset facile intueri,
quod non tara erat absolutio necessaria, quara inlerprelalio
requirenda, quoniam, quura iuraraentura fecisti, raonetara
aut falsara, aut legitiraara esse credebas. Si falsam, quod
de regia serenìlale non credìmus, iuramentura fuisset'' illìcitura
et nullatenus observandura, et prò eo esset tibì poenitentia
iniungenda, quum iuramentum non, ut esset iniquitalis
vinculura, fuerit inslitulum. Si vero ìpsam legitiraara esse
credebas, iuramentura licitum fuit et usquequaque servan¬
dum.' Et ut ìrreprehensibihler observetur, consulimus et
raandamus, ut reprobata raonela, quae a legitimo pondero
fuerat defraudata'*, aha sub noraine patris lui moneta cuda-
tur, quara ad legitimum pondus reducas, secundura eura''
staium, quem lempore patris lui habuit"* meliorem, ila,
quod [ef] antiqua raonela, quae ab ilio statu falsala non
fuerat, cura ea pariter expendalur, per quod et dispendium
vilari poterit, et iuramentura servari. Veruratamen si foi-le
raonelam ipsam in praesiatìone inraraentì credebas a legi¬
tirao pondere diminutara, et tua super hoc conscientia te
remordeat"*, venerabili fralri nostro Caesarauguslano epi¬
scopo, cui super hoc scrìbimus, luum humililer confitere pec¬
catum'2, el satisfactionem iniunclam libi prò ìlhcilo iura¬
raento devote suscipias el studeas adìraplere. [Dat. Loi. Non.
Apr. iigg.]
CAP. XIX.1
Non vaici iuramentum praoslilum in praeiudicium iuris superioris.
Idera ConsuHbus et Populo TuderlinoS.
Venientes nuper ad sedem apostolicam dilecios filios
consules vestros benigne recepimus el super his, quae ad nos
de vobis saepius referuntur, el commonere^ paterne curavi¬
mus, et aliquantulum aspere convenire. Quura enira appel¬
lationibus* interposilìs ad apostolìcara sedera leneainini
huraìhter el devote deferre, quura et leges etìam saeculares
post sententiam beneficium appéllationis non denegent ag-
gravatis, vos, id minus, quam vos deceat, attendentes, sententias
appellalione suspensas exsecutioni mandalis, et gravatis ìn
contemptum sedis aposlolicae appellanles. Verum iidera con¬
sules nobìs ad excusationem vestram exponere curaverunt,
quod, quura aliqui vestrum vocanlur ad officiura consulatus,
firraant proprio sacramento ^ •, quod super rauluìs et pla-
giariis''* secundum vestrae civìlatis consuetudìnera iudi-
cabunl, et' infra* XXVIU" dìes quae'o iudicaverunt"'
exsequentur'^. Unde salvo huiusmodi iuraraento vos non
posse super his appellationibus deferre dicebant. Quia
vero non minus iudices secundum leges, quam consules
vestrì secundura consuetudinem vestrae civitatìs '3 indicare
iurarunt, el ideo, sìcul iudices conira leges, sic et consules
vestri contra consuetudìnera possent subditos aggravare, ne
ih'* his etiam videamur deesse gravatis, universilaii vesirae per
aposlolica scripia mandaraus alque praecipimus, quatenus,
gtum approbatas consueiudìnes veslras sei-vari^t> velìmus, appcl-
lionibus ad nos interposìtis deferatis humiliter ei devoie,
quum praedictura iuraraentura vos excusare non possii, in
quo debet intelligi ius superioris excepluin. Quura ergo,
sicui accepimus, postquara dileclus filìus S. lator praesentium
ad sedem apostolicam a sentenlia G.'ti iudicis appellavit,
sentenliam ipsara duxeritìs ex.secutioni mandandara, ìn
possessionem'^ rerum, de quibus quaestio vertebatur, ap-
pellanlis adversarium ìnducenles, voluraus niliilominus et
raandaraus, ut possessìonera ipsam'^ restilualis eidem; alio¬
quin noveritis, nos venerabili fi-otri noslro episcopo Nu-
cerino'S per apostolica scripta mandasse, ut vos ad id
moniiione praemissa ecclesiastica censura-" appellalione remola
compellat. [Dat. Laterani. 1200.]
CAP. XX."
luraus usuras non repetere, poiesl Iuramenlo non obstante ex uova causa
repetere. H, d. secundum intelleclura notabiliorem.
Idera Pisano Archiepiscopo^.
Ad nostram noveris audientiam pervenisse, quod, quura
I. Pellar.'^ el G. filìus eius Petro ò'ocìhu.* usuras non modicas
persolvissent, praestito iuraraento firraaverunt, quod nec per
TU. XXIV. Cap. XVL 10) nobiles viros : 7 20) dici: ducis con eli iis
(coiislllarlua; Cac; est conslllariua; Cg) ìnramenlo et in iure suo raultia
ecclesiis, quarum est advocatus, promisso tenetur (teneretur: Cab): CT Reg.
21) add.: vergere; T 22) vob.; deestetiam: T 23) Gradensi: Oirflfff.
24) veatrura: C6; deest: Cac,
Cap, XVU. 1) ResUtuium ex Rea. Bai. I, 339.; Oab. auci. 6. (2, IC.)
Comp. III. e. 2. h. I. (2,15.) 2) oda.: clerico ven. fratria nostri arcbiep,
8lrigonlenaia ; Heg.; — Polthast no. 393. 3) ad hoc; CbghSa Reg.; ad baec:
Cac. 4) Inquisltua:;?» 5) «ìlsistin: CbcghSaReg.
Oap. XVUL 1) ResUtuium sx Reg. Bai. II, 23,; Comp.IU. ci. h.i. (3,15.)
2) Aragoim:n : Reg. ;—Pomiasi no. 66ti. 8) Quonìam.,. esi: CReg. 4) discrete
cup. : FOIKLMCabcg 5) aìmpllciter: Oic; supplicaBll humiUter: Ch 6) full:
GHIMCg 7)obaerv.: C6c 3) dem.; deesi; C 9) eum ; deesi ; C 10)habnerit;
Cbcgh 111 reraordet: FQHIKJlCbg Beg.; remorderot: Cach 12) reatum,
et satisf,, quam Indliertt: CReg.
Cap. XlX. I) fitrsiitiiiiiiit ex Beg, Brequ. HI, 21.; Camp. UI. e. 5. h. t.
(2,15.) 3) Tudertinensl; F; Idem simpliciter: H; ladertlno: Reg.; pi-ae-
fereiida tamen merita eal eulgaris inscr. — Pollhasl no. 1178. 8) pat. : deesf; CA
4)etapp.: Cont.Bòhm. 5)iuramenIo; GHKCReg. 6) piegl&riitt HJKCg
omnino recie (cf. Bu Gange Oloss. s. E. FtegO) plaegiarila; CA; pielariis: Cac;
plerarita; Ch 7) et: deesl; Cah 8) intra: ConLBóhm. d)XXX.: Cb;
XXIX,; Oi Reg. 10) quod: Cagh Reg. 11) iudicaveriul: FGHIKC Rtg.
12) exsequantur; MCh 18) vosi, civ.: deest: Reg, 14) in; deesl; Cb
15) servare: Cb 1C)B.; Cac; L: Reg.; deest: Cb 17) possessione: FCh
18) ut poaseaslonem, eidem 3. post interpositam ad nos aiipeilatlonem abla¬
tam, eisine difflcultale qualibet restituere procuretis; Clteg. 19) Nicur.:
Q; Nicenlino: La; Mercerine : CV>; Nuen. : Ca; Nuceo,: Cb; Milen.; Ch;
Nncenen. : Cg; venerab. fratrìbua nostrla Nucerìno et.. . episcopia com¬
pellant; Reg. 20) per eccl, censuram : CReg.
Cap. XX, 1) Aesit'tiiiiiM ex Reg. Brequ. Vili, 110. .tfaii. 4. (5, 8.) Comp.
Ul. e. G. h. I. (3, 15.) 2) Pollhasl no. 2447, 3) Puellamm: Cae 4) Saccau. :
Cac; Scotau: CÌi,
|