DECRETAL. GREGOR. IX. LIB. V. TIT. XL. DE VERBORUM SIGN. e.
 

potest dioecesanus episcopus absolulionìs beneficium ira¬
pertiri, quura propter defectura aetatìs, in qua fuil coraraissus
excessus, rigor sit mansuetudine leraperandus.

TITULUS XL.
DE VERBORUM SIGNIFICATIONE.

CAP. L
Novale est terra noviter ad culiuram redacta.
Hieronyraus! super Osee,
^Innovate  novale."   Novale est  ager nunc  primum
praecisus.

CAP. IL'

AppellkUo&e patris veniunt in lata significatione omnes descendentes.

Idem super Danielem.

„Nam et» rex Nabuchodonosor, pater tuus," id est,

proavus, more scripturae, quae avos' et deinceps patres

appellai.
 

Idem ìn Parabolis.
„Nara et ego unigenitus fui» coram raalre raea." Quare
unigenitura se coram moire nominai, quem fratrera uterinum
praecessisse scriplura testatur, nisi quia ihe raox, nalus sìne
nomine, quasi nunquam esset, de vita decessit?

CAP. rv.i

Dtetlo „antequam" non seraper implicai.
Idem super Matlhaeura.
Quod dicitur: „antequara convenirent," non sequitur,
ut postea convenirent»; sed scriptura quod facium non sii
ostendìt.

CAP. V.'
Prlmogonitua dìcìtur quì primo naacilur, eliamsi nullua sequalur eum.

Idera in eodera.
„Ioseph non cognovit Mariara»*, donec peperit fihum
suura priraogenitura." Ex hoc loco quidam perversissime
suspicantur, et alìos filìos Mariara habuisse, dicentes, primo-
genìium non dici, nisi qui habeai et fralres, quura /»c raos divi-
narura scriplurarum sii, ul priraogenitum non eum vocent,
quem fratres sequuntur^, sed eum, qui primo nalus fuif*.

CAP. VLl
 

Hilarius.
Intellìgentia dictorum ex causìs esl assumenda dicendi,
quia non sermoni res, sed rei est sermo subieclus.
 

Augustinus super Matthaeum.
Nihil obstat narrandi diversitas, ubi eadem dicuntur»,
quum quisque* evangehstarum eo ordine credati
:", quo Deus voluit.
 

se dicere", quo Deus v
 

Gregorius».
Propterea, si prolixam epislolara raeara ad inlerpretan-
 


 

:. 14.
 

Tlt. XL.   Gap. l,    1) Olose inierlin, ad Ose. X.
ft. t (5, 3C.)

Cap. U.   1) Gloss. iiiterlin. ad Dan, V, II.; Comp, 1. e 1. ft. f. (5, 36.)

2) et-, deest; i(      3) add.: et: Afi.

Cap. in. 1) fftoss. ord. m Proe XV, 3.; Comp. I. e 2. h, t (5, 36.)
S) Quia ; At,

Cap. IV.   1) Hier. t'H ^aitft. L 18.; Cbmp. L 3. h. t. (5, 36.)          2) con-

vonerint: Afi Hier,

Gap. V, l)Jle8li'iuii(fnea:a-«r,adJfafift.I,2fi.;Cimiii.Lc.4.fl.i.(5,36.)
8) Mar.: deest; FHlAackl; eam: K     3) sequantur; Al orig.     4) sii: A orig.

Cap. VL   i)ffitar. (ifi.IV. delWn.,- Coinp. L e. 5. ft. t. (5, 36.)

Cap. VII. 1) Simtie eat in lib. II, e 31. de consensu EsangeUstartim;
Comp. I. e e. h. L (b, 33.) 2) ut eadem dicantur; Ai 3) quis; La; quia-
quia; Afi      4) credit: A      6) debere ire; Aafiel.

Cap, VIIL 1) Oreg.I. Eeg. 1,29.; Comp. 1. e 1. h, t (5, 30.) 2) Aris lo-
bolo eipraofecto et anlìgrapho : Rea. ; — acr.  aa.   591. — Jaffe no. 732.

3) te: deesi: A Reg,      4) tranferre: io.       5) inlendit; Ab.

Gap. IX.   1) Simile esl cap. Isid. Etym. X, 206. ; Comp. I. e 8. ft. t (5,36.)
Corpus Inr. ean.   Ed. Friedberg.   T. H.
 

dura accipere te* fortasse contigerit, rogo, non verbum ex
verbo, sed sensum ex sensu transferri*, quia plerumque,
dum proprietas verborum attenditur^, sensus veritatis amìl-
lìlur.
 

Quaravis oranes, qui prae sunt 3, praepositi rite vocen¬
tur*, usus tamen obtinuit, eos vocari praeposìios, qui quan¬
dam prioratus curara super alios gerunt^.
 

Idem in libro Etymologiarum.
Forus est exercendarum litium locus, a fando dicius,
sive a Foroneo rege, qui primus Graecis legera dedìt. Qui'^
locus ei prorosiro vocaiur ab eo, quod^ ex bello Punico capiìs
nambus Corthoginendum rostro oblato^ sunt, el in foro Romano
praefixa, ut essent huius ìndgne^ mctoriae. Conslat autera
forus^ causa, lege et iudicio'. Causa a casu, quo venit",
dicitura*. Est enim materia et origo negolii, necdum dis-
cussionis examine palefacla, quae, dum proponitur^ causa
est; dum disculitur, ìudiciura [esty, dura finitur, ìustìtia.
Vocatur^'' autera^^ iudicìura quasi iurisdictio, et Ìustìtia
quasi iuris Status. Iudìcìum autera prius ìnquisitio voca-
balur, unde el^» auctores iudìciorum-et praeposìios quae¬
stores vel quaesilores vocamus^^. Negotium [autem] multa
sìgnificat, modo actum alicuius rei, cuìus i* conlrarium est
otìum, modo actionera causae, quod^^ esl iurgium litis, et
dictum est**' negoiium quasi nec otium, ìd est sine otio. Ne¬
gotìum autera ìn causis, negotialìo in commerciis dicitur, ubi
aliquìd datur, ul raaiora Iuerentur. Iurgium dicilur" quasi
iuris garriura, eo, quod hi, quì causam dicunt, iure
di scep tanti**, lìs autem i^ a contentìone limìtis prius noraen
surapsit, de qua Virgihus»'^. „Liraes eral positus, lìtem ut
discerneret agris^i*." Causa»» aut»^ arguraento, aut proba¬
tione constai. Argumentum nunquam testibus, nunquara
tabuhs dat probatìonera, sed sola investìgatione invenit
verilatera, unde et»i dictura est»^ argumenlura, quasi»"
argute inventum. Probatio antera testibus el fide labularura
constai. In orani quoque»' negotio hae^^ personae quae-
runlur: iudex, accusaior, reus et tres testes. Iudex dictus»**
quasi ius dicens populo, sìve quod iure disceplet. Iure
autera dìsceptare esl iusle ìudicare. Non est ergono iudex,
sì non est in eo iustitìa. Accusaior vocatus^* est^» quasi
causalorS3»j quia^* ad causara vocat eum, quera apellal.
Reus are, quae^ petitur, nuncupaiur^, quia, quaravis con¬
scius sceleris non sii, reus tamen dicilur, quaradiu in^' iudi¬
cìura prò re aliqua petitur. Testes antiquitus superstìtes
dicebanlur eo, quod super causae statua» p ro fé rebantu r ;
nunc parte ablata norainis tesles vocanlurS3. Tesles autein
considerantur conditione, natura et vita. Conditione, si
hber, non servus. Nara saepe servus metu domìnantis testi¬
moniura supprimit veritatis. Natura, si vìr, non femina. Nam
varium el rautabile testimonium*'" semper femina pro-
ducit**. Vita, sì ìnnocens et integer actu. Nara, si vila
bona defuerit, fide carebit^». Non enìm potest ìustìtia cura
sceleralo horaine^ habere coraraercium'". Duo sunt [auiem]
genero testium, oui dicendo ìd, quod vìderunt, out proferendo ia,
quod audierunt. Duobus oulem modìs testes delinquuni, quum
aui falsa promuni, oui vera sUentio iegunt^.
 

3) Idem (Ilem: Ab) Isidorus de praeposlUe; Aabc   3) praesint: li   4)T0caa-

""^'Cap. X.^ 1) Bèsii'tKtain ea: Isid. Eigm. XVni, 16. (Ed, in lindematmi
Corp. Qramm. Lat Tom. III.)—Comp. J. e 10. ft, i. (5, 36.) 2) haec loca: ifli
3)ani-A6 4)allata:iJ. 5) In slrao : Aofic 6)foramiAi 7) Indice: onj.
8) evenit; li. 9) die: deesi: FGHIKLN; vocata; Aorig. io) vocatum:
aria. 11) aat.: detst: FHIAN 12) et: deesi; Fotig. 13) nomluamue: or^?.
141 eni; Afi 16) quao; Ab orig. 16) est: deesi; Aackl orig. 17) dictura ;
oÀg. 18)dIsceptent:.J, 19) aut.i deesi: A onS. 30) Ae». XII, 898.
2Ìla^A-.FOSIÌa.SAorJg.^    ,^7"°'          '                     "   '........
 

; nodo; deesl: .
 

25) est: dsesi; orig.
 

deesl; Ab
26) quasi :

deesV; Aeiti" 33)"adcausator: FGKLS^abclorig.; acónaator: H; ad
cusator: / 34) qui: Afi 35)qua-.or^. 36) nuncupalue : Aoeti 37)ln;
deest; Al; in indiclo; orig.          38) slalum;  A orw-          39) vocari: wig,

40> test.: deeai; FGHlKLaNA orig,         41) prod.: deest: Aorig.;--qf, Vira,

Aen. IV, 569.          42) non credilur; Aabcl         43) hom.; deesi: ài ot-tg.

44} comm.; deeai; l'fi.       45) satagunt: Aafic.