CLEMENTINARUM LIB. IIL TIT. X. DE STATU MONACHORUM etc. e.
 

11G8
 

haesitandì circa praemissa materia relìnquatur: cucullae
nomine habìtum longum et amplura, sed manìcas non
habentem, nomine vero flocì habìtum, qui longas et amplas
habet »<> manicas, nos intelligere declaramus. §. 2. Sane
singulis mensibus tara in monasteriis quara extra sublata
occasione quacunque ad confessionem saltem semel ac¬
cedant omnes et singuli raonachì, et in prima dominica
mensis cuiuslibet in monasteriis semper comraunìcent, nìsi
ex causa forte, quam abbati, priori aut poenitentiariis
monasteriorum»' non differant intìraare, eoruraque iudicìo
vel abstìneant vel accedant. Regula quoque quum ìn
capitulo legitur, ab ilio, quì praeest ìpsì capìtulo, v-el alio,
cui hoc ipse ìniunxerit, propter iuniores vulgari ter exponaiur.
Novìtììs etiam fidelis deputetur instructor tam in divinis
officìis quam in observantia regularì, §. 3. Porro a vena¬
tionìbus et aucu patì onibus omnes semper abstìneant, nec
eìs interesse, aut canes vel aves venatìcos per se vel alìos
tenere praesumant, nec a famìlìarìbus secum morantìbus
teneri permittant, nisì saltus, vivarìa vel garenas proprias »8,
vel ius venandi in alìenìs haberent, in quìbus cunìculi vel
ferae ahae forsan essent, quo casu hoc eis permittitur, dum
tamen infra monasteria seu domos, quas inhabitant, aut
eorum clausuras venatìcos canes non teneant, nec venatìonì
praesentìam exhìbeant personalem. §. 4. Sì quìs autem
praemissorum temerarius exstiterit violator, regulari sub¬
iaceat disciplinae, et nihilominus, sì sotulares non corrìgiatos
et altos aut caputìa, (ut praefertur,) non fissa portare prae-
sumpserit»f, siquidem abbas vel prior, non habens abbatem
proprium, fuerit^": per annum se noverit a beneficiorum
collatìone suspensum; si vero alìus fuerìt, ab adrainislra¬
tione, si quam obtìnet, sit per annura suspensus. Quodsì
nullam habeat, eo ipso per annum reddatur inhabilis ad
admìnistrationem et ecclesiastìcum beneficium obtìnendum.
Si qui vero eorum venatìoni aut aucupalioni clamose, vel
alias cum canibus aut avibus ex proposito interfuerint:
ìuxta praemissam personarum dìstinctionem^^ dìctarum
suspensionis et ìnhabihtatìs poenas per biennìum ipso facto
incurrant. Abbate autem vel priore a collatìone, (ut prae¬
mittitur,) beneficiorum suspenso, ad priorem claustralem
cura Consilio et assensu conventus vel maioris partìs ipsius
eorundem beneficiorum collatìo devolvatur. §. S- Quia vero
nonnulli raonachorura ìpsorum, (sìcut accepimus,) suavi
ìugo observantiae regularis abieclo, interdum, propriis
rehctis monasteriis, se ìn eis secure morari non posse
fingentes, vel alio colore quaesìto, per curias principura
evagando discurrunt, et, nisi a praelatis eorum pelila pensio
vel subventio assignetur eisdem, conspìrantes ìn illos,
eisque proditionem vel alia gravia imponentes, eos capi et
incarcerari, ìpsorumque monasteria comburi procurant, et
interdum monasteriorum ipsorum bona in totum vel in

E artem non modicam occupare praesumunt: nos, eorum in
ac parte reprobis ausibus obvìare volentes, hoc edicto
perpetuo prohibemus, ne monachi aut regulares canonici,
administratìonem aliquam non habentes, ad curias principum
absque speciah praelatorum suorum licentìa se conterre
praesumant, Quodsi, ut suìs praelatìs aut raonasteriìs
damnum ahquod inferant, ad dictas curias se conferre prae¬
sumpserint: excommunicationis sententiam eos ìncurrere
volumus ipso facto, praelatis eorum districte nihilominus
ìnìungentes, ut ipsos a praedictarum curìarum accessu, et
alììs quibuslibet vagatìonibus et discursu diligenter com¬
pescere, ac22 super hoc non parentes eisdem severe
corrigere non omitlant. Praefatae quoque sententìae
monachos infra septa monasteriorum sìne licentia abbatum
suorum arma tenentes decernimus subiacere. §. 6. Ad
haec-3, praedecessorum noslrorum vestigiis inhaerentes,
perpetuo prohibemus edicto, ne monachi singuli in singuhs
sìbì coraraissis administrationibus vel prioratìbus habìtare
praesumant. Sed sì proventus prioratuum seu administra-
tionum huiusmodi duobus forte non suppetant, iidem
prioratus seu administrationes, nìsì per abbates ad susienta¬
tionem duorum sufficientes reddantur, locis alììs viciniorìbus
ad eorum raonasterìa pertinentìbus, vel ipsorum mona¬
steriorum officìis, aut mter se invicem, prout erit com¬
modius, cum Consilio  et assensu abbatum per locorum
 

ipsorura ordìnarios uniantur, monachis locorum, quae alììs
unientur prioribus, ad claustrum primìtus revocandìs, et
clerìcìs^* servìturis^* ìbidem, de locorura ìpsorum pro¬
ventibus provisione debita facienda. §. 7. Ceterum prioratus
conveniuales alìcuì, nìsi XXV. annum attigerit, alìì vero
curam animarum habentes, etsì cura ipsa per saeculares
habeat presbyteros exerceri, cuiquam, nìsi XX. annum
peregerit, conferrì nequeant aut committì. Quì autem
prioratus istos vel illos'^" habuerint, infra annum, com¬
putandum a tempore collalìonis seu commissionis sibi
factae de eìs, et possessìonis eorum adeptae, vel infra
vigesimum quintum aetatìs suae annum, si ante annura
ipsum non conveniuales prioratus eis commissi fuerint aut
collalì, se faciant ad sacerdotiura promoveri. Ouod si
cessante rationabìli causa non fecerint; eo ipso, nuha etìam
monitìone praemissa, praedictìs prioratìbus sìnt privati, qui
ìpsìs iterum ea vice nullatenus conferantur. Sane prioratus
ahquis sìve administratìo committi alicui vel conferrì non
possìt, nìsi expresse professus fuerit ordinem monachalem,
neque prioratus aut administrationes extra monasteria ob¬
tìnentes permittantur in monasteriis, sed teneantur in ìpsis
prioratìbus seu administrationibus, (quacunque non ob¬
stante consuetudine,) residere, nisì ex studiorum vel alia
causa rationabili ad tempus forte ab huiusmodi residentia
excusentur. §, 8. Ad ampliationem autem cultus divini,
statuimus, quod monachi quilibet ad monitionem abbatìs se
faciant ad oranes ordines sacros excusatione cessanle
legitima promoveri, Rursus, ut ìpsìs monachis proficiendi
in scientia via opportuna non desit, ìn singuhs ipsorum
monasteriis, quìbus ad hoc suppetunt^' facultates, idoneus
teneatur magister, quì eos ìn primìtìvìs scientìis ìnslruat
diligenter, §. 9. Praemissa ìgìtur omnia, el ea nihilominus,
quae felicis recordatìonis Innocentius Papa III.^^* praedeces¬
sor noster circa statum monachorum ìpsorum prò uberiori
cultu observantiae regularis quoad usumcamìsiarum,abdica¬
tionem proprietatis, silentium et esura carnium, ac de eoruin
capitulis de triennio in iriennìum celebrandis, et etìam
quoad quaelibet alia statuii, quae omnia innovamus et
approbamus, expresse volumus et statuimus firmiter
observari.
 

GAP. II.
Moniales, quao nulli snbsnnt nlsl Papae, et canonici saeculares, per ordì¬
narios et alia oiompta per auos praelatos debent annis singulis visitari.   Et
ponit numerum personarum, visitatloni interesse debentium.   H. <I.
Ioann. Andr.

Idem in eodem.
Attendentes, quod, ubi gubernaculum disciplinae con¬
temnitur, restat, ut religio naufragetur, providendum
censuimus esse praecipue, ne per contemptum huìusmodì
in bis, quae se Chrìsio voto celebri desponderunt, quicquam
reperiatur incongruum, quod ìn regularis ponat honestatis
gloria maculam, et divinam merito possìt offendere maie¬
statem. Hoc igitur sacro approbante conciho duxìmus
statuendum, ut singula monialium monasteria per ordìnarios,
exempta videhcet, quae ita sedi apostolicae quod nulli alìi
subiecta noscuntur, apostolica, non exempta vero ordinaria
auctoritate, ac exempta alia per alios», quibus subsunt,
annìs singulis debeant visìtarì, Visitatores autem huiusmodi
sollicitudìnìs studium diligenter impendant, ut monìales
ìpsae, (quarum nonnullas dolenles audìvimus in subscrìptis
excedere,) pannis sericìs, variorum foderaturls^*, sandalitiis,
comatìs et cornutis crinibus, scacatis et virgatis caputiolis
non utantur, non choreas, non festa saecularìum pro¬
sequaniur, non die noctuve per vicos et plateas incedant,
aut voluptuosam alias vitam ducant, easque soUertius
retrahant ab insolenliis quibuslibet et mundi huius ìllecebris,
ac inducant easdera ad impendendum in monasteriis suìs
devotum et debitum virtutura domino famulatum. Ad quae
omnia observanda monìales easdera, (non obstantìbus ex-
emptionibus et privilegiis quibuscunque, quìbus tamen
quoad aha nolumus praeiudiciura generari,) per illos^, de
quibus supra dìctum est, compelli iubemus remediis oppor¬
tunis.   Statuimus ìnsuper, ut quaevis ad regìmen abbatiarum
 

Tit. X.   Gap. I.     I6)liabeBti ABCDG; habent; E       17) monasterii: 1 CDFQH; supnetant: B          28) III.: deesi: Codd. coli;  IV.; Ed. Rom. op.

ABCDF         18) propria; ACDQ        19) praesumpserint: ABO         20) fuer.:    mend.; — cf.c.6.1.X.h. L (8, 35.)

deeat; BC         ìl) districtionem: EF;  add.: districtionem alias: B; add.:           Cap. II.    1) aliquos; A; illoa: C      2) forraturis; BDFGH; folraturis;

difanitìonem aliasi if  2S)ant; ^1(?; sic: f   23) hoc: EH   34) ecclesiis: BC    CS      3) eos: ^C
25) aerviendis! D; aervientibua; C         23) alios; BD          27) auppetenl: '