111)9
 

CLEMENTINARUM LIB. V. TIT. XI. DE VERBORUM .SIGNIFICATIONE. e, i. 2.
 

1200
 

nullum usum pauperera, qui non expriraatur in regula, ob¬
lìgantur, lìcet leneaniur ad usura moderatum teraperanlìae,
sìcul el magis ex condecenti, quam ceterì Christiani. Vo¬
lentes itaque conscientìarum praedictorum^'* fratrura pro¬
videre quietì, et hìs altercatìonibus finem dare, declarando
diciraus, quod fratres Minores ex professione suae regulae
specialiter obhgantur ad arctos usus seu pauperes, quì ìn
ìpsorura regula continentur, el eo obligatìonis modo, sub
quo continet seu ponit regula dictos usus. Dicere autera,
sicul aliqui asserere perhibenlur, quod haereticura sit, tenere
usum pauperem includi vel non includi sub voto evangelìcae
pauperialis, praesurapluosum el teraerarium ìudicamus. De¬
raura, quìa ex eo, quod dieta regula, per quos et ubi fieri
debeat**' ministri generalìs electìo, tradens, nullara facit'''"
de ministrorura provincìalìura electìone vel institutione
penìtus raentìonera, oriri super hoc poterat dubitatio ìnter
fratres : nos, volentes posse ìpsos dare ac secure procedere
ìn omnibus factìs suis, declaramus, statuìraus™ etìara el or¬
dìnamus in'»' hac conslitutione ìn perpetuum valitura, ul,
quum alicui provinciae de ministro fuerìt providendura,
ìpsius ministri electio penes capitulum provinciale resideal,
quam idem capitulura die sequentì, qua fuerit congregatura,
facere teneatur; ìpsìus autera electionis confirraalio ad mini¬
strum pertìneat generalem. Et sì quidem ad electìonem
huìusmodì per forraara scrutinii procedatur, et'^, volis ìn
diversa divisis, electìones plures ìn discordia celebrali'^
contingat: ìlla, quae a malori parte capitulì nuraero, (nulla
zeli vel meriti coUatione aut consideratione habita,) fuerìt
celebrata, exceptione seu contradictione quacunque alterius
partis non obstante, per dictura generalem mìnislrura de
Consilio discreiorum de ordine, (prìus tamen ex officio, prout
spectat ad ìpsum, dilìgenti examinatione praemissa,) con-
firraelur, vel etìara ìnfirmetur, proui eìs secundura Deura
visura fuerit expedire. Et sì fuerìt infirmata: ad capilulum
provinciale eleclio huiusraodi revertatur. Ceterum, sì capi¬
tulum raeraoratura die praedicta ministrum elìgere prae-
terraìttat, extunc ministri provincialis provisio ad generalem
ministrum libere devolvatur. Verum si ministro praedicto
et capitulo generalibus ex certa, manifesta ac rationabili
causa videretur aliquando ìn provìnciis ullramarinis Hyber¬
niae, seu'* Graecìae, seu Romae, ìn quibus hactenus ahus
providendi modus dicitur ex causa certa et rationabìli fuisse
servalus, expedire, mìnislrura provincìalera per mìnislrura
generalem cura proborura ordìnìs Consilio potìus, quam per
capituli praedicti electionera praefici ìn provìnciis Hybemìae,
etiam'ò ullramarinis ìrrefragabìhter, ìn Roraana vero vel'ti
Graecìa, quando minister diclae provinciae moreretur vel
absolveretur cìtra mare, ìlla vice servetur absque dolo, par-
tìalilate et fraude, (super quo eorum conscìentìas oneramus,)
quod super hoc dìctus minister cum dictorura proborura
consiho duxerit ordìnandum. In destìtutìone vero dictorura
ministrorum provincialium servari volumus, quod super hoc
hactenus de''ipso ordine exstiterìt'^' observatum. Ceterum
sì contìngeret eosdem ministro generali carere : per vicariura
ordìnis fiat super hoc, quod faciendura fuerìt'" per eundem
mìnislrura, usque quo provisura fuerìt de generali ministro.
Porro, sì quid de huìusmodì ministro provinciali secus at¬
tentari forte contìgerit: illud ipso facto sìt ìrritura et inane.
Nulli igitur omnìno hominum lìceai hanc pagìnam nostra¬
rum*) declarationura, dictorura, commissionis, responsionis,
prohibilionis, ordìnatìonis, mandatì, constìtutìonum, ìudìca-
 

lionuin et voluntatum ìnfringere, vel eì ausu temerario con¬
traire. Sì quìs autera hoc attentare praesurapserit: indigna¬
tionera omnipotentis Dei ac'*» beatorum Petri et Pauh Apo¬
stolorum eìus se noverit h
 

OAP. II.

Dclerminat et declarat, qnid sieniDcenl liaoc verba, inserta ìn iudicialibus

commissìonibus, quae fiunt apHneìpo vel a iure, scilicet: quod procedatur

simpliciter et de plano, et sine slropilu et flgura Iudicii.   Ioann, Andr.

Idem [Clemens V,]»
Saepe contìngit, quod causas coraraittimus, et ìn earuin
aliquibus simpliciter et de plano, ac sine slrepilu et figura
iudicii procedi raandaraus; de quorum significatione verbo-
rum a raultis contenditur, et quahler procedi debeat dubìta¬
tur, Nos autera, dubìlationera huìusmodì, (quantum nobìs
est possìbile,} decidere cupientes, hac ìn perpetuura valitura
constitutìone sanciraus, ut ìudex, cui taliter causara coramit-
tìraus, necessario libellum non exigat, lìtìs contestati onera
non postulet, terapore etiam feriarum, ob necessitates homi¬
num ìndultarura a iure, procedere valeat, amputel dilatìo-
num materiam, htera, quantura^ poterìl, facìat breviorem,
exceptiones, appellaliones^ dìlatorìas-»* et frustratorias re¬
pellendo, partìura, advocatorum el procuratorum conten¬
tìones et iurgia, tesliumque superfluam multitudinem re¬
frenando. Non sic taraen iudex lilem abbrevici, quìn
probatìones necessariae et defensìones legitìmae adrait¬
tantur. Citaiionem vero ac praestationem iuramenti de
calumnìa vel raalitia, sìve de verìtate dicenda, ne veritas
occulletur, per comraìssionera huiusraodi inlehigiraus non
excludi. Verura quia ìuxta petitionìs forraara pronunciatìo
sequi debet: prò parte agentis, et etiam rei, si quid petere
voluerit, est ìn ipso litìs exordìo petitio facienda sive ìn
scrìptìs sìve verbo, actìs tamen contìnuo, (ut, super quìbus
positiones el articuli formari debeant, possìt haberì plenìor
ceriitudo, et^ ut fiat dìffinitìo clarior,) ìnserenda. Et quìa
positìones ad facìhorem expeditionem litìum propler partium
confessiones, et articulos ob clarìorem probationem usus
longaevus ìn causis admisit: nos, usura huiusraodi observari
volentes, statuimus, ut ìudex, sìc deputatus a nobis, (nisì
aliud de parlium voluntate procedat.) ad dandum siraul
utrosque terrainura dare possìt, et ad exhibendum omnia
acta el munìmenia, quìbus partes utì volunt ìn causa, post
datìonem artìculorura diem certam, quandocunque sibi
videbitur, valeat assignare, eo salvo, quod, ubi remissionem
fieri contìngeret, prò testibus producendis possint etiam in¬
struraenta produci, assignalione huìusmodì non obstante.
Inlerrogabit etìam partes sìve ad earum instantiara, sìve ex
officio, ubicunque hoc aequitas suadebit. Sententiara vero
diffinìtivara, (cìtatis ad id, hcet non peremptorio '' ', partìbus,)
in scrìptìs, et, prout magis sibi placuerìt, slans vel sedens
proferat, etiam (sì ei videbitur) conclusione non facla, prout
ex petilione et probatìone'* el alììs actitatìs in causa facien-
dum^*, Quae omnia etìara in ilhs casibus, in quibus per
alìam constìtutionera nostram vel alias procedi potest sim¬
pliciter et de plano ac sìne strepìtu et figura Iudicii volumus
observari. Si taraen ìn praemissis casibus solennis ordo
iudiciarius ìn toto vel in parte non contradicentìbus partìbus
observetur: non erìt processus propler hoc irritus, nec etiam
ìrrìtandus. Data"* Avinion, XIII. Kal. Decerabr, Pont, nostri
Ao. IL
 

Gap, I,   67) dictomm: ib.      68) habeat: Si.      G9) fecit: l'È.  .        Cap. H.   1) Clem.V. in Conc. Vienn.: CFHi  Idem; B: inscr. detsi:

BEO        71) In: deest: BEQH       72) el: deeai: BEG        73) cele-    ADEG       2) quanto: AIIBFQH       3) app, ot: CDEGH      4) dliationes fmstr.:

74) ot: G; deest: BEH           7ó) el: BEG            76) seu: BEG    Cod-t coU.         6) et: deest: lìCIIF         6) jio rem pio rie: ABCDEFG         7) pi-o-

78)ezBllttt: BEOH     7n) fuerat: BG     Sn) noslrornm: EEG    batis: Codd.coll.o.          8) fuerit fac; ABCDEFG          OjD.ila etc.: deest;