ELFDE  HOOFDSTUK.
 

DE  EILANDEN  LETI,   MOA   EN  LAKOR.
 

Ligging. Geographische beschrjjving. Formatie. Bergen. Bosschen. Moerassen. Rivieren.
Voetpaden. Ankerplaätsen. Moeson. Klimaat. Bevolking. Taal. Traditie. Geschiedenis.
Physische, intellectueele en moreele eigenschappen. Verminking lichaam. Cultus. Bygeloof.
Droomen. Eed. Negarien, huizen, huisraad. Arbeid mannen en vrouwen. N^verheid.
Handel. Schulden. Voeding en kleeding. "Wapenen. Bestuur. Afdoening zaken. Straffen,
Standen, Grondbezit. Landbouw. Veestapel. Oorlog en vrede. Huwelyk. Echtscheiding.
Rechten schoonouders. Zwangerschap. Verlossing. Ziekte. Dood. Begrafenis. Erfenis. Vreem¬
delingen. Feesten. Spei, zang en dans. Tijdsverdeeling, Telling. Maten en gewichten.
Kosmognosie.
 

De eilanden Leti of Let-ih, bergnegari of negari op een berg, Moa en Lakor,
wier hoofden in 1663 reeds onder de bescherming van de Nederlandsche Ver¬
eenigde Oost-Indische Compagnie zieh gesteld hadden en tot welk gebied de eilandjes
Wekenau of Weklai en Metutun, Meituti of Amuertawung, behooren, hggen tusschen
127° 30' en 128° 30' Oosterlengte van Greenwich en tusschen 8° 5' en 8° 20'
Zuiderbreedte.

Van deze eilanden kunnen Leti en Moa gerangschikt worden te behooren tot de
miöceene tertiair formatie, als bestaande hoofdzakelijk uit vaste zandsteen en mergel.
Deze eilanden bereiken eene hoogte van zeshonderd en vijftig meter en wel de
Wuaronang, Wuarlali of Karbouw aan de oostzijde van het eiland Moa, welk gedeelte
echter een vulkanisch voorkomen heeft. Volgens beweren heeft de kale top
Wuaronang vroeger lava uitgeworpen; thans schijnt deze berg, in welks nabijheid
zwavel wordt verzameld, niet meer te werken. Op het eiland Leti loopt van het
oosten naar het westen een bergketen, waarvan de hoogste top, de Wuarlawne,
eene hoogte van driehonderd en vijftig meter heeft. De overige op Leti aangetrofifene
lagere bergtoppen zijn de Dadanmera, Jarili, Mawarat, Jaumdawre, VP'uraplawas,
Josidi, Wawiapun en Tiomesa. De bergen op Moa heeten aan de westzijde de
Toinaman, Loksera, Elese Kamar, Miola en Batu, aan de oostzijde de Wuaronang,
Ilwuru, Laktieru en Ilmiaurosa, welke bergen verbonden worden door een strook
laagland van ongeveer dertig meter hoogte, tusschen Kamar, Miola en Wuaronang