337
 

DECRETI PRIMA PARS DIST. XCVI. e. 1—5.
 

338
 

facere 55 ff uoluerit5G, inefficax atque irritum iudicetur, sitque
faciend, consentìend57gg accipiendque58 anathema." §. 2.
Maximus episcopus Bleranae59 ecclesiae dixit: „Modo sancta
sinodus dignetur edicere, si licuit laico homini anathema in
ordinem ecclesiasticum^o dictare, aut si laicus potuit sacer¬
doti anathema dicere, et contra canones quod ei non con-
petebat constituere? Dicite, quid uobis uidetur? De me
licuit laico legem dare?" Sancta sinodus dixit: „Non licuit,"
et adiecit: „Lege sequentia." Ormisda diaconus legit:
„Et is, qui predium seuCibh rusticum uel62 urbanum iuris
ecclesiastici fuerit consecutus, nouerit se nulla lege uel
prescripdone munitum; sed siue is, qui ahenauerit, siue qui
eum sequens ^'^ii, uoluntate contraria predium huiusmodi
alienatum retinere'^ii<i<** templaueriic^ii^ id cum fructibus
resdtuat, quicemm illudC7nn fuerit consecutus." §, 3. HecG8
cum legeret, Stephanus Venusinae ecclesiae episcopus sur¬
gens e consessu C9 dixit 70; „Perlegatur." Hormisda dia¬
conus legit: „Qua etiam'ioo pena*** placuit accipientis
edam heredes afficere. In qua re cuilibet clericorum nulla72 pp
contradicendi libera sit facultas, Iniquum est enim et sacri-
legii instar, ut que pro73qq salute et74rr requie75.ss anima-
rum suarum unusquisque uenerabili ecclesiae pauperum
causa contulerit aut certe reliquerit76, ab his, quos ma-
xime77tt seruare conuenerat, in alterum transferantur. Piane
quecumque in gemmis, uel auro siue78iiii argento, nec non
et uestibus minus apta usibus uel ornatui uidebuntur eccle¬
siae, que seruari ac diu manere non possunt'9, sub iusta
estimatione uendantur, et erogatio rehgioni80vv proficiat,"
§, 4, Cumque lecta fuisset, Laurentius episcopus Medio¬
lanensis ecclesiae dixit: „Ista scriptura nuUum Romanae
ciuitatis potuit obligare Pontificem, quianon licuit laicis8iww
statuendi in ecclesia preter Romanum Papam82.xx habere
aliquam potestatem83: quos obsequendi manet>^4 necessitas,
non auctoritas inperandi, maxime cum nec Papa Romanus
subscripserit, nec aficuius secundum canones metropolitani
legatur assensus," §. 5. Petrus episcopus Rauennatis eccle¬
siae dixit: „Scripturam, que in nostra congregatione^5
uulgata est, nullas uires habere ^^''yy manifestum est, quia nec
canonibus conuenit, et a laica87 persona concepta uidetur,
maxime quia in ea nullus presul sedis apostolicae interfuisse,
uel projaria subscriptione eam88i'z confirmasse*9''^^''monstra¬
tur." §. 6. Eulafius episcopus Siracusanae ecclesiae dixit:
„ Scripturam, que in sacerdotali concilio recitata est, eui-
dentissimis documentis constat9ubi>b inualidam9i: primum92,
quod93 contra Patrum regulas a laicis, quamuis religiosis
(quibus nulla de ecclesiasticis facultatibus aliquid94 dis¬
ponendi legitur umquam attributa facultas), facta uidetur;
deinde quod nullius presulis apostolicae sedis subscriptione
firmata docetur 95. Quod si cuiuslibet prouinciae sacerdotes
intra suos terminos concilio habito quicquid sine metropoli¬
tani SUÌ96 auctoritate tiactauerint97ccc^ irritum esse debere
sancti Patres sanxerunt, quanto magis quod in apostolica
sede, nunc extante98dad presule (qui, merito99 B, Petri
apostoli per uniuersum orbem primatum obtinens sacerdotii,
 

statutis sinodalibus consueuit tribuere firmitatem) a laicis
(licet consentientibus aliquantis episcopis, qui tamen Ponti¬
fici, a quo consecrati 199 probantur, preiudicium inferre non
potuerunt) presumptum fuisse cognoscitur, uiribus carere
non dubium est, nec posse inter ecclesiastica ullo modo
statuta censeri?" §. 7. Sancta sinodus dixit: ,,Liceti9i
secundum prosecutionemuenerabilium fratrum nostrorum i92,
Laurentii, Petri, Eulahi, Cresconii, Maximi, uel Stephani,
nec apud nos incertum habetur, hanc ipsam 193 scripturam
nullius esse momenti, uemmtameni^i etiamsi aliqua pos¬
sit 105 eee ratione subsistere, modis omnibus in sinodali con¬
uentu prouida beatitudinis uestrae sententia enemari con-
ueniebat et in irritum deduci, ne in exemplo i96 fff remaneret
presumendi quibuslibet laicis, quamuis religiosis, uel potenti-
bus, in quacumque ciuitate quolibet modo aliquid decernere
de ecclesiasticis facultatibus, quarum solis sacerdotibus di¬
sponendi indiscusse a Deo cura commissa docetur."
Unde in sexta actione Calcedonensis Concilii Mariianus
Inperator dixit inter cetera 197 ;
 

C
 

IL    Inperaiores ad fidem confirmandam,   non poten-
ciarn 198 a ostendendam sinodo interesse debent.
 

Nos 199 ad fidem confirmandam, non ad potenciamiio
ostendendam'^1 exemplo rehgiosissimi 112 principis Con¬
stantini sinodo interesse uolumus ii3b, utii4 inuenta ueritate
non ultra multitudo prauis doctrinis attracta discordet.

[C III.]ii5a

Item in eadem, [VI. actione, in fine]ii'"'.
Quedam capitulaii7 sunt, que ad honorem uestrae re-
uerentiae uobis seruauimusii8, decorum esse iudicantes, a
uobis hec 119 regulariter firmari potius per sinodum, quam
nostra lege sanciri.

C IV.    Sinodali conueniui inperaiores interesse non con¬
uenit, nisi'^^^ ubi de fide agitur'^^^.

liem Nicolaus Papa [in epistola ad Michaèlem Imp.
que incipit: „Proposueramus."] 122

Ubinam legistis, inperaiores antecessores uestrosi23
sinodalibus 124 conuentibus interfuisse, nisi forsitani25 in
quibus 126 de fide tractatum est, que uniuersalis est, que
omnium communis esti27, que non solum ad clericos, uerum
etiam ad laicos et ad omnes omnino pertinet Christianos?

C V.    De presulibus diuinarum rerum, qui humanis rebus 128
presunt indicare non possunt^^^.

Idem [in eadem epistola] 130.
Denique hi, quibus tantum humanis rebus, et non diuinis
preesse permissum est, quomodo de his, per quos diuina
ministrantur, iudicare presumant, penitus ignoramus.
 

EDITIO   ROMANA.

Dist, XCVI. e. I. ff) Si quis vero aliquid eorum alienare voluerit gg) vel consentienti hh) seu : (Zeesi ii) sequetur
kk) revocare** U) voluerit mm) quos nn) illic 00) etiam: deest pp) nulla: deest qq) vel prò rr) vel ss) prò requie
tt) haec maxime uu) atque vv) erogationi religiosae ww) laicos xx) Pontificem yy) nullis eam viribus subsistere
'iz) eam; tleest aaa) firmasse bbb) esse invalidam ccc) tentaverint ddd) non existente eee) posset fff) exemplum —
e. 2.   a) ad potentiam   b) voluimus   e. 3.   a) C III. De eodem   b) ex eadem.
 

NOTATIONES   CORRECTORUM,
 

** Revocare: Sic est emendatum ex omnibus concilii exemplaribus
et impressis et manuscriptis, quum antea legeretur: retinere.

*** Qua poena: In omnibus editionibus conciliorum legitur: Quam
 

poenam placuit accipientis ìieredes proheredesque repicere. In codice vero cano¬
num manuscripto non est dictio : proheredesque.
 

Dist. XCVI. can.l. 55) Cotld. et Etld. coU. o. 56) voluerint: EGH 51) Codd. coU. o. ; add. : danti: EQH 58) et accipienti : Pff// 59) Blethanae; ff//
60) ordine ecclesiastico: orig. 01) Codd. coli o. pr. AB 62) sive: EOH 63) Cudd. etEdd. coli o.; consequens: P; eam: dee.si; OH; sequentur: orig.: con-
sequentes: fforr. 6i) Codtl. tt Edd. culi. o. 65) ABCF Ed. Bas. orig. 66) Codd. coli o. orig. — Corr. 61) ib. 68) ^t: orig. 69) consensu: Edd. Arg. Lugdd. ;
atld.: nec loci illius erat ista praesumere: orig. 70) Sancta synodus dixit: orig. 71) ABÒ'PP; quam etiam poenam : orig. 12) Codd. etEdd. coli o. 13) Codd.
collo, li) ib. 15) Codd. et Edtl. coli 0. orig. 76) aut ... reliq. : deesi; AP 11) Codd. coli o. I8)ib. 19) possint: ABF; posi prò estim.: existimatione: EGH
80) Codd. ei Edd. coU. o. — Corr. 81) Cotld. coli o. pr. ff ; laico : orig. 82) Codd. coli o. Edd. Arg. Bas. orig. 83) ecclesiae pot. : EGH 84) maneat : EGH
85) ecclesia vel congregat.: ib. 86) Codd. ei Edd. coli o.; nullis eam viribus sustinere: orig. 87) laica (a: deest): ABF; laicali: ff Edd. coli o.; laici; D
88) Codd. et Edd. coli 0. 89) Codd. coU. o. pr. DF 90) AB orig. 91) invalida : onV/. 92) primo: Pff 93) quia: PffP 94) aliud : Pdd. Ari/. Pass. ; facultatib. :
tleest: AB 95) videtur: AP 96) add. ; antistitis : oi'/i/. 91) Codd. et Edd. coli o. 98) ib. — Corr. 99) praerogativa meritis: or!^'. — fforr. 100) consecrari :
oriq. — Corr. 101) liquet: or/^. 102) nostr.: deesi; Pdd. An/. Pas. 103) sanctam : Pffff IOi) quae: oriq. 105) Codd. coli o. pr. C 106) Codd. coli o. pr. DF\\
can. 2. 107) Unde vita act.: AP; iu VII. act.: CDEGH — ìiab. ao. 451. ap. Mansi VII, 130. — Aws. IH, 1Ó7. {can. cuntin.); Caes. IV, 12. 108) ABCDF 109) nos
enim: orig. Ans. 110) adtl: aliquam: orig. Ili) exercendam: ib, 112) religiosi: ib.; imperatoris: AB 113) Codd. coli o. pr. ff — Turrecrem. 114) ne vel
ulterius populi pravis suasionibus separentur: orig. ; prò: attracta in fine legit: attractata: ABEFGH \\ can. 3. 115) Codd. coli. o. pr, D 116) Codd. coli. o.
Ans.—hab. ao. 451. ap. MansiYU,lli. — Ans.l. e {can. contin.); Deusdedit. IV,6. {can. contin.); Caes.Y, 12. 117) capita: Detisd. 118) observavimus; D
Edd. coli. 0. pr. Lugdd. II. IIL; servamus: ff 119) hoc; Deusd. 120) nisi; deesi; ffff || can. 4. 120) De eodem: A; in B invenitur ìioc loco rubrica capitis
sequfMis 122) scr. ao. 865. — Jaffé no. 2111. — Coli ir. P.I, 62,13. 12'3) nostros: Edd. Arg. Bas. 12i) add.: in: orig. 125) fortasse : Pff// 126) in qui¬
busdam, ubi: Edd. coli o. 127) est: deest: ib., ita ut R. immerito a Corr. additum esse cetisuerii. || can. 6. 128) reb.; deesi: ADE 129) in ARhoc loco exstat
rubrica capitis setjuentis    130) CoU. tr. P. I, 62, 6. ||

Corpus iur. can.   Etl Friedberg.                                                                .                                                                                            ^^