1089
 

DECRETI SECUNDA PARS CAUSA XXVIIL QUEST. L IL III. e. i. 2.
 

1090
 

C. XVI.    Cnm hereticis catholici non misceant coniugia^^^.

Iiem ex Concilio Agatensi, [e. 67.]419

Non420  oportet  cum  omnibus 421 a   hereticis   miscere

conubia, et422 uel filios uel filias dare, sed potius accipere,

si tamen se profitentur423b Christianos esse futuros et424

catholicos.

C. XVIL    Chrùtiana conmunione careat qui ludaicae
pranituii^^^ coniugali uinculo se social.
Iiem ex Concilio Aruernensi^^^^*.
Si quis ludaicae prauitati coniugali427 societate iungi-
tur428,  siue429 Christiana ludeo,  siue Iudea430 Christiano
mulier carnali consortio misceatur43i, quicumque eorum432
tantum nefas admisisse cognoscitur433, a Christiano *34 cetu
atque conuiuio, et a conmunione ecclesiae*35 protinus se¬
gregetur 436.

Gratian. Iiem illud Augustini^^'^: „Non est ratum con¬
iugium, quod sine Deo esi," non negat coniugium esse inter in¬
fideles. Coniugium enim aliud esi legitimum et non ratum, aliud
ratum et non legitimum, aliud legitimum et ratum. Legitimum
coniugium est, quod legali institutione uel prouinciae moribus
contrahitur. Hoc inter iti fideles ruium non esi, quiu non esi
firmum et inuiolabile^^^** coniugium eorum. Dato enim libello
repudii licet ds discedere^^^ ab inuicem., et aliis copuluri lege
fori, non lege poli, quam non secuntur. Inter fideles uero ratum
coniugium esi, quia coniugia, semel iniiu inter eos, ulterius solui
non possuni. Horum quedum suni legitimu, ueluti cnm uxor a
purentibus trudiinr, u sponso dotutur, et a sacerdote benedicitur.
Hec talia coniugia legitima ei rata appellantur. Illorum uero
coniugia, qui contemptis omnibus illis solempnituiibus solo affectu
aliquam sibi in coniugem copulant, huinscemodi'^^^^ coniugium
non legitimum, sed ruium tantummodo'^^ esse creditur.
 

QUESTIO   n.

GRATIANUS.

Quod uero uxore uiuente alterum ducere non possit*, testu¬
tur scripiuru**, dicens: „ Alioquin si disceditis ub inuicem, et
uolentes cohabiture dimittitis, et aliis'^ uos copulaneriiis, udulteri
eritis, et filii uestri, qui posiea nascentur, erunt inmnndi, id est
spurii."

C. I.    Non potest uliquis^ ^ post buptismum ulier am ducere

uiuente ea, que ante baptismum sibi fuerit^ uirgo copulata.

Item ex Concilio Meldensi, [e. i.]4

Si quis habuerit 5 uxorem uirginem ante baptismum,

uiuente  illa post baptismum alteram habere non potest.

Crimina enim6 in baptismo soluuntur, non coniugia.

Gregorius antem coniru'^ testatur, dicens^*:
 

C. IL Licet fideli uxorem aliam ducere, quam^** Chrisiiunue
fidei odio infidelis dimittit.

„ Si 49 infidelis discedit odio Christianae fidei, discedat.
Non est enim frater aut soror 11 subiectus seruituti in huius¬
modi." Non est enim peccatum dimisso propter Deum, si
alii se copulauerit. Contumelia quippe creatoris soluit ius
matrimonii circa eum, qui relinquitur. Infidelis autem disce¬
dens et in Deum peccat, et in matrimonium, nec est ei fides
seruanda coniugii, qui propterea discessit ^2 a^ ne audiret
Christum esse Deum*** Christianorum coniugiorum.

Gratian. Hic distinguendum est, aliud esse dimittere uolen¬
tem cohabiture, utque aliud discedentem non sequi. Voleniem
enim cohabitare licei quidem dimittere, sed non ea uiuente aliam
superducere ; discedentem uero sequi non oportet, et ea uiuente
alium ducere licei. Verum hoc non nisi de his intelligendum esi,
qui in infideliiuie sibi^^^ copuluti snnt. Ceterum si ad fidem
uterque conuersus est, nel si uterque fidelis matrimonio coniun¬
ctus ^^'^ esi, et procedente tempore ulier eorum a fide discesserit,
ei odio fidei coniugem dereliquerii, derelicius discedentem non
comiiabitur; non iamen illa uiuente alterum ducere poterit, quiu
ratum coniugium fuerat inter eos, qnod nullo modo solui potest.
 

QUESTIO
GRATIANUS,
 

m.
 

Utrum uero bigamus di repuiandus qui ante baptismum
habuerit unam, et posi baptismum alterum, auctoritate ler animi
patet.    Ait enim super epistolam Pauli ad Timotheum^*:

C. I. Non esi bigamus qui ante baptismum habuerit
unam, et posi baptismum alteram.
Oportet episcopum esse unius uxoris uirum. Verum
hoc post baptismum. Ceterum, si ante baptismum habuerit 2 a
unam, et post baptismum habuerit3 alteram4b, non est re¬
puiandus bigamus, cui prorsus innouato per baptismum
omnia uetera sunt dimissa.

Angusiinus uero cantra testatur, ei Innocentius.    Ait enim
Augustinus super epistolam Pauli ad Tiinm^*:

C. IL Non debei fieri episcopus qui ante baptismum habuerit^
unum, et posi buptismum alteram.

Acutius uero 7 intelhgunt, qui nec eum ordinandum
censuerunt, qui ante baptismum habuerit8 unam, et post
baptismum alteram. In baptismate enim crimina abolentur,
non federatio coniugii dissoluitur. Sicut illa, que catecumina
uitiata est, inter Dei uirgines consecrari non potest, sic et9 a
qui ante baptismum habuit unam, et post baptismum alte¬
ram, non nisi bigamus reputandus est. Amisit enim quid¬
dam non ad uitae meritum, sed ad signaculi sacramentum.

Gratian.    Item Innocentius^'^ Rufo  ei Eusebio  episcopis
 

EDITIO   ROMANA.

Causa XXVIIL Quest. I. e. 16. a) hominibus b) profiteantur — c.17. a) Urbanensi* b) recedere
modi — Quest. IL e. i. a) quis — e. 2. a) discedit b) sibi: deest e) iunctus — Quest. III. e. i.
b) aham — e. 2.   a) et: deest

NOTATIONES    CORRECTORUM.
 

c) huius-
a) habuit
 

•
 

e. XVIL * Eadem sententia quibusdam verbis mutatis habetur in
conc. Avernensi e. 6.   Et similia sunt in Aurelianensi IL e. 19.

** Inviolabile: Sic in omnibus vetustis exemplaribus, quae collata
sunt.   In vulgatis legebatur; ei ideo violabile [Edd. coll. o. pr. Bas.].

Quest. IL *Non possit; In vulgatis sequebantur haec ; qui infidelem
dimisit [Edd. coll. o. pr. Bas.], quae in manuscr. exemplaribus non habentur.

** Scriptura: Haec non sunt verba ipsa scripturae, sed in glossa
ordinaria ex. Ambrosio ad ea verba 1. Cor. 7. alioquin filii vestri etc, haec
leguntur; Si dimittitis, invicem nolentes cohabitare, et aliis vos copulatis, adul-
iet-i estis, et filii vestri spurii, et ideo immundi.

C. IL   * Haec non sunt inventa apud B. Gregorium, sed apud B. Am¬
 

brosium ad e. 7. 1. Corinthiorum eadem fere leguntur plenius atque aptius
exposita.

** Quam; Sic etiam in vetu.stis; sed si legeretur; quem, magis videre¬
tur respondere verbis ipsius capitis.

*** Christum Deum; In loco indicato est; we audirei auctorem esse
Christiatiorum Deum coniugii.

Quest. IH. C. I. * Sententia huius capitis habetur supr, dist. 26. e.
Unius, ex glossa ordinaria 1. ad Timotheum e. 3. Beatus autem Hierony¬
mus hanc rem et in epist. ad Tit. e. 1. attigit, et in epistola ad Oceanum
copiose tractavit.

C. IL * Sententia huius capitis habetur in coUectaneis Bedae et
glossa ord. ad e. 1. epist. ad Titum, ut supra 26. dist. e. Acutius.
 

Causa XXVIIL Quest. I. can. 16. 418) connubia; ffff 419) hab. ao. 506. ap. Bruns U, 159. —Coll. ir. P. II, 28, 66. —eadem fere suni in Conc. Laod.
e 31. — Burch. IX, 78. (77.) Ivo Decr. VIH, 204.; — cf. ad. e 30. Dist XXIIL          420) quoniam non; CoU. ir. ff.         421) ACD orig. Hisp.        422) et: deesi:

BEGH; vel : deest : CD ; \ei et... et: Edd. coll. e pr. Bas. Lugdd. IL HL 423) Cotld. et Edd. coll. e pr. Par. Lugdd. — Turrecrem. orig. Bisp. 424) et : deesi :
Hisp. Il can. 17. 425) pravitatis: AB 426) tiomen in Codd. corruptum est, legitur: Urbenensi: ABEH Corr. ; Herbenensi: Cff; — esi e. 4. Coticil Arvern. hab.
ao. 535. ap. Bruns e 2. — II, 189. — Pei. Lomb. IV, 39. 427) iugali: Horig. Hisp. 428) coniungitur; B orig. Hisp. 429) et seu; orig.; id est si seu; Hisp.
430) ludaeus christianae mulieri : orig.        431) misceantur ; ffdd. Bie^rdd. IL IH.         432) horum: orig. Hisp.         433) dignoscuntur; orig.; noscuntur: Hisp.

434) Christianorum: orzjr. 435) add. ; cuius sociatur hostibus : on^r. 436) segregentur; ffis;). i31) supra ead. in princ. 438) indissolubile: ff 439) Codd.
coU. 0.   440) Codd. coll e pr. 6   441) tantum: BEH; deest: 0

Causa XXVHL Quest.II. 1) alii: ABB || can. 1. 2) Codd. coU. o. pr. A 3) fuerat: ACDEG i) Sitnilia fere sunt in Conc. Trib. hab. ao. 895. e 39. ap.
Hariiheimll, i03.—Burch. IX, 61.; Ivo Decr. YIU, 191.; Ivo Pan. Yl, 98. ; CoU. tt: P.Ul, 15, (16,) 12.; Coll duod. P.Y, 89. 5) habuit; A Ivo Pan. 6)en.:
deesi; Burch. Ivo Decr. Pan. Coli tr. P. || can. 2. 7) econtra: ABEH; e contrario: ff 8) ex Comm. ad I. ep.Paul ad Corinth. ad e 1. v. 13., qui Ambrosio tribui
solent — non consonat Orat. cum oriqinali. — Lomb. IV, 39. 9) qui . . . infidelem: C; quam infidelem: A 10) I. Cor. e 1. v. 15. 11) add.: fidelis; Edd.
Bas. Lugdd. IL IH.     12) ABCD; quàe .... discedit: H; quia Turrecrem. ; Etl. Bom.     13) Codd. coll. o.   14) CDEGH

Causa XXVIIL Quest. IH. can.l. 1) e/, e. L Bisi. XXVL 2) Cff Bffff; habeat; ff 3) habuit ; Aff ffdd. Bw^dd. IL IH. 4) Codd. ei ffdd. coiZ. o. 1|
can.2. 5) Aug. ; deesi; Cff; — e/, e. 3. Bjsì. XXVL eist(i)ras?f. 1. e, 1. 6) habuit; Cffff 7) vero ; deesi; ABff 8) habuit: A ffd. ffas. 9) Codd. coll o.
Ed, Bas.   10) e/, e. 3. Dist. XXVL ei supra qu. 1. e 1.

Corpus iur. can.   Ed, Friedberg.                                                                                                                                                             "9