CLEMENTINARUM LIB. IL TIT. Vili. IX. DE IUREIURANDO. e. i.
 

1148
 

TITULUS Vin.

DE TESTIBUS.

GAP. I,

Per testes Christianos convinci possunf Indaei et Sarraceni, non obstantibus

contrariìs privilegiis regum et principum ; quibus si utantur, subtraMtur

illis Christìanorura commeroiura.   Ioann. Andr.

Clemens V. in concilio Viennensi'.
Quum ludaei quidam et Sarraceni, sicut accepimus,
quod super cìvìlibus aut crìraìnalìbus convinci per Christia¬
nos non possint, se privilegiis regura et principura tueantur;
quia id nedura iuri conlrarium, sed et Chrislianae rehgioni
opprobriosum est quamplurimum^' et adversum, reges
eosdem el principes ìn Domino exhortamur, ne concedant
huìusmodì de celerò privilegia, vel servente aut servare^*
permittant etiam ìara concessa. Quodsi ludaei aut Sar¬
raceni privilegiis talibus utì praesumpserint: Chrislianorum
communio eìs subtrahatur sìc, quod Christiani ab eorum
abstinere coramunione censura ecclesiastìca, si opus fuerii,
compellantur,

CAP. a.
Publicatis atteatationibus testes produci non possunt etiam In causa ap¬
pellationia, super eisdem articulis vel directe eontrariis.   Ioann, Andr.

Idem.

Testibus rite receptìs eteorum aitestatìonibus publicatìs
sìcut non lìcet super eìsdem vel direclo contrariìs articulis
alios^ vel eosdem testes in principali causa producere, sìc
non debet in appellatìonis causa licere; quum non minus in
appellatìonìbus^, quam ìn principali causa subomatìo sit
timenda.

TITULUS IX.
DE IUREIURANDO.

GAP, UN,

Iuramenta, quae RMnauae ecclesiae praestant Romani principes, fidelitatis
exslstnut.   Ioann. Andr.

Clemens V. in concilio Viennensi'.
Romani, principes, orthodoxae fidei professores, sacro-
sanclam Roraanara^ ecclesiam, cuìus caput est Christus
rederaptor noster, ac Roraanura Pontificera eiusdera re-
deraptoris vicarium, fervore fidei et clarae devotionis
proraptìtudine venerantes, eidem 3 Romano Pontifici, a quo
approbatìonera personae ad imperialis celsitudìnis apicera
a5sumendae,nec non unctìonem, consecratìonem et imperii'i
coronara accipiunt, sua^ submittere capita non repularunt
indignura'', seque illi et eidera ecclesiae, quae a Graecis
ìmperium transtulit in Germanos, et a qua ad certos eorum
principes ius et potestas eligendi regem, ìn^ imperatorem
postmodum promovendum, pervenit, adstringere vìnculo
iuramenti, prout tara mos observatìonìs antìquae teraporibus
novissìmis renovatae^, quam forma iuramenti huìusmodì
sacrìs inserta canonibus manifestant. Dudura sane ìnter
quondam Henricum imperatorem, tunc Romanorum regem,
et carìssiraum in Christo filiura nostrum Robertum Sìcilìae
regem gravi ^ discordia suscitata, nos multis grandìbusque
periculis, quae exìnde proventura verisimìliter timebantur,
intendentes celeri opportuno remedio obviare, quibusdam
ex fratrìbus nostris sanctae Romanae ecclesiae cardinalibus,
exsistenlibus tunc in Urbe prò reformanda pace et solì-
danda concordia Inter reges eosdem, literas noslras sub
certa forma duxìmus destìnandas, inter alia inserenles in
eìs, quod, quura ìpsì reges eiusdem ecclesiae specialissimi
filli sibì iuramenlo fidelitatis et alias multiplicìler essent
adstrictì, ìpsius ecclesiae debeani^*" esse proraptìssìraì
defensores.   Dictis autem lileris ìn notìtiam dicti Henrici, ,
 

Tit. vm.   Cap. L    l)ia,! A; in C. Vien.; deesi; C      2) plurimum;
AEBEFGH      3) conservenl: AD      i) servari: ABCDEFG

Cap. n. 1) aliquos: A; aliquos alios: F 2) appellatìonis: BOEFOH
Tit. IX. Cap. un, 1) in C. Vienn,: deest: DEFO; insci: deesi: A; —
Hatic decreialem pubUcavii Clemens XIV. die Mari. A. 1314. — ef. Biihmer
Begesia Imperi! pcig.-3il., ei ^las in prolegomeiiis p. LX. de hac decretali et alia
e 2. {2, il.) diaserui. Alia nostrae decretalis forma exstat ap. Donniges Acta
imperii (Berol. 1839.) II, 237 sqq., cuius collaiioiiem in natis seqq. invenies.
3) Romani: Eiclit         3) eidem . .. accipiunt: deest: Dòmi.        i) unct.

et consecr. imperii; BF       5) sua sibi: Dòitnig.         6) ind, ao eidem Rom.

Pontifici a quo approbationem personae ad Imporlalìa Colsitudinis apicem
assumendae nec non raotlunem, consecratìonem et Imperii coronam ac¬
cipiunt se astringere; !i.      T)etin;BB        '                     ■ "         -   - -     >■
 

ad ìmperium iam proraoti, sic'^* deductis, idem Henricus,
ab eisdera cardinalibus requisìtus, ut super contentìs ìn illis
suum propositura responderet, quasi moleste tulisset, quod
de iuraraento fidelitatis huiusraodi per eum praestito in
dictìs lìterìs raentìo haberetur^^*, non farailiarìter, nec
secrete, ut tractandae pacìs quahlas exigebat, sed multis
tabellìonibus accersìtis et requisìtis ab eo, quod de re¬
sponsionìbus suìs conficerent publica ìnstrumenta, inter
cetera publìce, praesente multitudine hominura copiosa,
respondit, se non fore cuiquam ad iuramentura fidelitatis
adstriclum, et quod nunquam feceritis* iuraraentura,
propler quod foret ad iuramenlum fideliiaiìs ahcui obligatus,
el quod ipse nesciebat, quod antecessores sui Romanii*»
ìmperatores unquara iuraraentum huiusmodi prae siiti ss ent,
simulans^s se iraraeraorera iuramentorum, quae^'' nobis
ante coronatìonem suam praeslilerat, et post corona¬
tìonem" etiam innovarat. Nos ilaque attendentes, quod
huiusraodi responsio, sì sub dissiraulatìone pertranseat vel
silentio pallietur, posset ìn raagnum et evidens praeiudiciura
Romanae ecclesiae redundare, dìgnum admodum et oppor¬
tunum fore prospeximus, ut de iuramentis huìusmodì con¬
stìtutìoni praesenti aliqua breviter annectamus'S. Dictus
namque Henricus quam ^^ primura fuìt in regem Romanorura
electus, solennes ad nos nuncios destìnavit, dans eìs per
suas patenles hteras plenum et speciale mandaium, ex-
ponendì nobìs prò eo devotìonem ipsius et reverentìam
filìalem, quara ad nos et Romanam ecclesiara sìncero gerere
se dicebat affectu, nec non petendi et irapetrandi a nobìs
favorem et gratiam consuetos, offerendi quoque nobis ^^ et
praestandi prò eo et ìn ipsìus anìmam debitae nobis el
eìdem ecclesiae fidelitatis et cuiuslibei allerius generis
iuramentum, ac nihiloraìnus petendi a nobìs per noslras
sibi^^ manus ìmpendi unctionera, consecrationera^s, et
Roraani ìraperìi diadema. Praefatis itaque nunciis in nostra
et fratrum nostrorum praesentìa conslitutìs, ac secundum
dicti tenorem mandatì^s Avenione, ubi lune eramus cura
nosira curia residentes, in publìco consislorio, in quo erat
praelaiorum, et alìorum tam clericorum quam laicorum non
raodìca multitudo, praeraissis per eos coram nobis expositis,
supplicando2** petìiìs huraihler el oblalìs, nos, eodem
mandalo et decreto electionis eiusdem Henrici ex parte
principum tara ecclesiasticorum quara saecularium, qui
eundem elegerant, nobis per dictos nuncios praesentatis,
piena cum eisdem fratrìbus delìberatione discussis, factaque
nobìs de electìone huiusraodi concordi et legilìma piena
fide, exarainata quoque persona ipsius Henrici, prout ab¬
sentìa patiebatur eiusdera-5, et de ipsius fide^'', probìlale
el^^' aliis, quae in persona imperatoris sunt raerito requi¬
renda, cura pluribus praelatis et alìis magnae auctoritatìs
vìris, qui eiusdem Henrici mores^^^ conditionem et staium
plenius noverant, inquisito^^J, eiusque^o persona, cuius^i
etìam nos et fratres nostri ahqualera prius^s notitiam
habebamus, propter quod facìlius transivimus in examina¬
tione huiusmodì33, idonea reputata, ipsum nominavìmus,
denunciavimus et declaravìmus regem Romanorum, ìpsìus
approbantes personam, eumque sufficientem et habìlem
declarantes ad suscìpiendam ■^■' imperialis celsitudìnis dìgnì¬
tatera, ac decernentes unctìonem, consecratìonem imperiì-
que Romani coronam sibì per manus nostras debere con¬
cedi, et subsequenter a praefatis nunciis, sufficiens ad^^ hoc
ab eo, (ut praemittitur,) mandatum habentìbus, secundum
formara, in decrelis^G, quae incipit: „Tìbi domino" com¬
prehensam, fidelìiatìs recepimus iuramentum. Postque^'
idem Henricus consecrationis et coronationis suae tempore
aliud eìsdem cardinalibus, quos ad impendendum sìbì
huiusraodi consecrationis el coronatìonìs insignia miseramus
ad Urbem, illud noslro nomine recipientìbus, iuramentum
praestitit corporale, quod in libro pontificali Romano prae¬
slandum Pontifici 3^  per  imperatorem  coronationis   suae
 

9) gravis esset: B 10) debebant; ACDGS 11) die; deesi: Codd. colt Dòmi.
12) habebatur : ib. 13)fecorat: ib. li)Roraanomm; AGEQB 15) fineens:
Dònn. 16) iuramenti quod: ib. 17) add.: euam: BEFQ 18) amittemus:
Bum;. 13) quum; AB 20) nob.: deest: Dóiin, 31)sIM; deest: ib.
22) add.; et coronatìonem: A 23) mand. per eos : Dòim. S4)etsuppl.:
ACDEFQ; deest: Domi. 25) ipsiua et inquisito: Dónii. 20) fido ot; ACD
27) ac; ABCDEFO Dònn, 28) personam mores: Dòmi. 29) inquia____per¬
sonam: deesi: ib.; inquisito de; BOD SO) eius: B; eiusdem: B 31) et
cui.: Dòmi. 32) pri.: deest: ib. 33) praedicta, idonoaquo reporta ipsum¬
que: ib. 34)Euacìpiendam: ib. 35) ad hoc; deesi: ib. 30) ef. e. 33.
Bf.'f. LXm. 37) PoBtque .. .Verum: deest: Bonn. 88) Pont.; deest:
BCDEFG