1149
 

CLEMENTINARUM LIB. IL TIT. IX. X. DE EXCEPTIONIBUS. e. i
 

1150
 

tempore continetur, cuìus tenor dignoscitur esse talìs:
„Ego Henricus Romanorum rex, annuente Domino futurus
imperator, promitto, spondeo et pollìceor atque iuro coram
Deo et beato Petro, me de cetero protectorem, procura-
torem^'-i* et defensorem fore summi Pontificis et huius
sanctae Romanae ecclesiae in omnibus necessitatìbus et
ulilitatìbus suis, cuslodìendo et conservando''" posses¬
siones", honores et iura eius, quantum divino suffultus
adiuto.ìo fuero, secundura scire el posse meura, recta et
pura fide. Sìc me Deus adìuvet et haec^- sancta Dei
evangelia!" Ceterum, quin iuramenta huiusraodi fidehtatis
exsistant, a retro Romanìs prìncipibus non fuit hactenus
haesìtalum ; immo tam quondam Albertus rex Romanorura,
ìmraedìalus praedecessor meraoratì Henrici, Bonifacio
Papae Vili, praedecessorì nostro tempore approbationis
eiusdera Albertì, quam Rodulphus pater ipsius, et aliì prae¬
decessores eìusdem Romanorura reges dìversìs nostris
praedecessoribus iuramentura fidelìtatis et obedientìae
praestiterunt. Idemque Bonifacius memoratura Albertura,
iuramento huiusmodi ab eo recepto, de fratrum suorum
Consilio, praesente praelatorum et alìorum multitudine
copiosa, auctoritate apostolica recepii ìn specialera-i'i suum
filìum et ecclesiae memoratae, ipsumque ìn regem Romano-
rum assumpsit, ìn imperatorem postmodum promovendum'*.
Verum quia saepe fatus Henricus, qui ìn'!■'>• proxìmis diebus
fuìt de hac luce subtractus, non virtutem et mentem, sed
neduni'i''' verborum insectans corticera, sensuraque con-
fundens, iuramenta re strìngendo praedicta curiose videbatur
asserere, ut praefertur, ìlla ad debitura fidelìiatìs huìusmodì
non extendi: novo morbo curiosìtatìs huius'" luculentae
veritatis antidotura praesentis declaralionis oraculo pro¬
vidimus apponendum■'■■'. Quìa ergo-*"* capitulis iuramento^"
fidelitatis contentìs soUicìta mediialione pensatis, ìpsa
capitula ìn praefatis imperatoris iuramentìs-'t quanium ad
eficclum, mentem et vìrtuiem ìpsorum, non est dubium
contìneri: nos, praemissis et alììs ralìonibus, ne quìs, ìn
Romanum assumptus principem vel in posterum assu¬
mendus, an iuraraenta huìusmodì, per dìctum Henricum
imperatorem praestìta, et per successores ipsius ìn futurura
praeslanda, fidelìtatis exsistant-''^, in dubìlationera de¬
ducere ^-i audeat, vel super his contrarium adstruere ventali,
auctoritate apostolica de fratrum noslrorum consiho'"^
declaramus, ìlla iuramenta praediclaSó» fidelìiatìs existere
et-'''* censeri debere. Porro-''' praeter iuraraenta prae¬
dicta idera Henricus, suorum-''^ inhaerens praedecessorum
vestìgiis, priusquam ingrederetur Italìam, vel ibidem iura
ahqua exercerel, sub testimonio suarura patentìura hterarum
ìn manìbus dìlecti filil Ioannis de Mollianìs^", scholaslici
ecclesiae Tullensis, capellani nostri, ad hoc specialiter per
nos missi, noslro et praefatae ecclesiae nomine recipienlis
proraisit, et"" tactis sacrosanciis evangehis iuraraento
firmavit, quod eandem ecclesiam et fidem catholìcara pura
fide totisque virìbus conservaret reverenter et etìam''' de¬
fensaret, oranemque haeresira, schisma et haereticos quos¬
libet, fauiores, receptatores el defensores ìpsorum ex-
termìnaret prò posse, ac nunquara cura, Sarraceno, pagano,
schìsraalìco seu alio quolibet communionem catholicae fideì
non habente, aut cura alìquo alio praefatae ecclesiae inimico
vel rebelli, seu eidem manifeste suspeclo, unionem quam¬
libet seu"^" parentelam aut confo ed e ratìonem inìret, sed
tam nostrara quam successorum nostrorum personas,
honorem et statum manuteneret, defenderet''^ et conservaret
contra   omnes  homines,   cuiuscunque   exsìsterent   prae-
 

Tit. IX. Cap. un. 39) proc: dcesi: ABCDEFQ id) servando: .iCF
-IDliuss.et: BD -12) haec: deesi: BD 43) spiritunlom: BD ii) add.:
l.icct autem au Iuramentum fidelitatis essistal, a retro Hom. prindpibus
non fuorit hactenus bcsilatum; quia tamon idem II, Iloin. Imperator quì
dìebus proxìmis fuit de bac luce subtractus uon verlt.item et menlom. sed

monCuui restringendo praedictum curiose videbatur asaorcro ul prefertur,
illud :id debitum fidelitatis huiusmodi non cxleudi, novo morbo curiosl-
liitls: Dònn. io) in; deesi: Codd. colt -iC) nudum ; ib. il) huiusmodi:
EG Dòun. dS)opponendum: Dòmi. 49) ìgitur: AIICDEFO Dònn. ilo) in
ÌUI-,; Domi.          ni) iuramento . . . ipsius et sic duncipf miia. siiigiit; ib.

.W) rationabilltor dici possiti ib. 53) ducere: ib. ,')*) cons. unanimi et
concordi declar. ot otiara difiinlmus: (V-.   óó) praed.; deesl: Codd. colt Dunn.

.'itìttc; ABCIIEFO Dònn.       57) Porro: dcest: Jlòm:       58) anoi-------vostìg.;

dreit: ib. 5y)Molliauoi A; Melania; BC; JEoll,; D: Jiollnnla! EF OOlot;
deesl: Dòmi. HI) et.; deest: IID 02) sOu; deest: Codd. eolt Dònn. tì3) ot
def.: Dòioi. li-l) aut; ACllEFGDònn.; scu: B li5)et,; dccst: Codd. coU.
llòuu. Oli) Itoraaiiornm: AB 07) et; deest: Dònn. 08) quibuscunque: ib.
09) et; AB 70) Gar.; deest: Dòmi. 71) Kadulphum; ABlDEFQ 72) auca-
tiono; Dònn,; deest; CEH is) aànot.-. deesi: ABCDEFG Dòmi, 7d) ac: ADF
7S)oiproBse; À: expresse sediquc: Dumi.          76) sub; Codd. eolt Dòmi.

7?) et; BD Dùiin.         78) aupradieto: Btiii».          73) aliiiuam voi; BCDFG
 

eraìnentìae, dìgnìlatìs veK-^* status. Eìdem etìarac-'i''
adiiciens iuramento, quod manuteneret semper atque
servarel privilegia omnia, per praedecessores suos reges ac
ìmperatores Romanos praefatae Romanae^ et"'' alìis
quibuslibet*'^ ecclesiis quocunque concessa tempore, et
conlìnentiae cuiuscunque. Ipsaque omnia, et specialiter
ac^y praecipue per clarae memoriae Constantinura, Caro-
lum'Oj Henricum, Ottonera IV., Frìdericum II. atque
Rodulphum^^* praedecessores ìpsìus, super concessione,
recognitìone, advocalìone'-, adnotatione'3*, quitatione et''*
libera dìraissìone terrarum et provinciarum Romanae eccle¬
siae ubilìbet positarum, quarum etiam raultas norainatira
expressiU^, sedi apostolicae Romanisque Pontificibus
super'''* quocunque tenore concessa recognovit, con¬
firmavit, et ex certa scientia innovavit, ac etìara de novo
concessit. Et terras ìpsas alque ^' provincias recognovit ad
ius et proprietalem ìpsìus ecclesiae pienissime pertìnere,
easque nihilominus ex abundantì de novo ecclesiae saepe
fatae donavil, sub praedicto™ se oblìgans iuramento, quod
ipsas alìquarave™ ipsarum partem nullo unquara terapore
occuparci, seu, quantum ìn eo esset, ab alio^o permìtteret
occupari; nec in eis aut aliqua parte ipsarum ìura aliqua,
possessiones aut lenutas haberet seii quomodolibet pos¬
siderei, nec in eis eliam^' potestariae seu cuiusvìs capì-
taniae^^*, aut ìurìsdictionem quaracunque per se vel per"*-*
alìum exercerel, quodque, ut princeps catholicus et^' saepe
dictae ecclesiae advocatus atque defensor, ìpsara iuvaret, et
consihis et auxilììs illì assisterei opportunis contra quoscun¬
que inobedienies et rebelles eidem, et praecipue contra
occupantes seu turbantes^ terras praedìctas seu provincias,
vel partem quamlibet earundem. Sub eodem etiam iura¬
mento promisil, quod tam ìpsam Romanam ecclesìara, quam
alias ecclesias, libertatem ecclesiasticam, bona, iura, prae¬
latos et^ ministros ecclesiarum ipsarum manuteneret, con¬
servare! atque-'''* defenderet suo posse, et quod»* ecclesiae
Romanae vasallos conira iustitiam nullatenus offensurus,
devotos ac fideles ecclesiae, etìam ìn imperio constitutos,
benigne traclaret, nec eos opprimerei contra ìustìtìam, aut,
(quantum ìn eo esset,) per ahum opprimi sustineret, sed in
suis potìus ìurìbus et ìustitiis conservaret, Hoc^^ quoque
iuramentum et'J'J etiam pristìnum^"-, prò eo nobis per suos
nuncios, (ut praemittitur,) praestitura, receptìs suae corona¬
tionis insingniìs innovavit, prout in patentibus, ante corona-
tionera ipsara^^, eìus regio magno sigillo, et alììs post
coronatìonem eandem, eìus imperiali aurea bulla munìtis,
inde confectìs literìs, (quas ìn archivis Rom. ecclesiae re¬
poni, et diligenter conservari fecimus,) ^^ plenius continetur.

TITULUS X,
DE   EXCEPTIONIBUS.

GAP. UN,
Exceptio excommuni callo nis opponìtur  dilatorie quaudocunquo, perem¬
ptorio non obstante,   Ioann, Audr.

Clemens V. ìn concilio Viennensi^.
Excomraunicationis exceptio dilatorie^ ìn quahbet parte
litìs opponi potest, termino peremptorio per iudìcera as¬
sìgnato ad proponendura exceptìones declìnatorìas et
diiatorias non obstante; servata tamen constilutione felicìs
recordatìonis Innocentii Papae IV. edita circa hoc in con¬
cìlio Lugdunensi ■*.

80) alìquo ; AB 81) et. : dscsi : BH 88) add. ; officium ; Codd. colt BJjin.
83) per; deest: HCH 34) et: deest: BDS} 85) perturbantes: B Bonn.
86) et: deest: Dòmi.        87) ac: ABC^ Dònn.        88) et quod: deesi: Dònn,

S9)iiide ab hoc loco usque ad finem legitur ap.Dònn.: Postremo autera Idera de
consecrationis et coronationis suae tempore aliud eisdem Cardinalibus,
quos ad impendendum sibi huiusmodi consecrationis et coronatìonìs in¬
signia miseramns nd urbera, illud nostro nomine recipientìbus corporaliter
praestitit inramootnra.quodinpontificaliBomae praeslandum per Imperato-
rem coronationis suae tempore continetur, ao post coronatìonem eandera
iuramenta predicta niliilominus innovavit, prout in patentibus ante suae
coronationis insignia eiua regio sigillo magno et alila post coronationein
huiusmodi eius liuporiali aurea bulla munìtis, inde oonfoctis literìs. In
quibus et etiara in aliis prescrlptia tìCoris suia Nos suum dominura no-
xninabat, quas in Archivia Romanae ecclesiae reponi et diligenter eonsorvnrl
fecimus, plenius continetur. Patet igitui- ox predictle missis, dictum quon¬
dam H. Iraperatoi-em Romanorura nou benedixisse, qui reapondondo dictis
Cardinalibus, ut superius eat axpreasum, post nobis et ecclesiae Romanae
prestìta iuramenta predicta dixit se aacramentum ^adetitatis nunquam alleni
praestìtìsse. 90) ot; deest: AB 31) primum: AGH; priua; B 92) ips. :
deest: AD     33) facimus: AF

Tit. X.   Gap. un.   1) in,,. Vienn,: deést; 6; insci;: deesi: A   2) dl-
latoride: Ed. Bom, oper. mend,       3) cf. e.l. de exc, in "Vito, (2, 12.)