1181
 

CLEMENTINARUM LIR. V. TIT. III. DE HAERETICIS. e.
 

1182
 

sacrilegi Machometì publice, aut peregrinatio praehbata ab
aliquo ìn eorum exsistente dominio audeat attentari de
cetero vel quomodolibet sustìneri. Hì vero, qui secus prae¬
sumpserint, taliter ob divinam reverenliara casligentur ab
ipsìs, quod alìì, eorum exemplo perterriti, a praesumplione
simili arceantur.
 

TITULUS ni.

DE   HAERETICIS.

GAP. I.

l'raemìttìt constìtutionis causam, Ioann. Andr. — §. 1, Ponit constìta-
tìonem de officio Inquisitionis, exercendo por dioeceaanos et inquisìtores,
primo ponens quinque, quae poteat alter sìne altero, secnndo, tria, quae
non potest, et decretum apponit, submittena, quomodo Impeditus vcl
;.,.------2 nolens commiltit alii vel consentit.   Ioann. Aniir. — §, 2. Pro¬
 

videt ci
 


 


 

[1 ministros,   Ioann. Andr. — g. 3. Ponit

ministrorum suorum, et notariorum et aliorum ofKcìalinni.  loann, Anar. —

§.4, Punlt epìscopos, Inquisìtores ot eorum substitutos, qui faulondo vcl

uuiìtlendo doUnquunl ìn ofdcio.   H. d. — §. 5, Conlirmat antiqua iurn, huìc

eonstitutioni non obvìa.   Ioann. Andr.

Clemens V, ìn concilio Viennensi».
Multorum querela sedìs apostolicae pulsavìt auditum,
quod nonnulli inquisitores, per sedem eandem contra pravi¬
tatera haerelicam deputati, metas siisi tradìtas excedenles
sìc ìnterdum exlendunt- suae potestatis officium, ut, quod
in augraentum fideì per cìrcumspeclara eìusdem sedìs vigì-
lantìara salubriter est provisura, dura sub pietatìs specie
gravanlur innoxìì, cedat in fidehum delrìmentura, §, i.
Propter quod ad Dei gloriam et augnientura eiusdera fideì,
ut negotiura inquisitionis huiusmodi eo prosperelur feiicius,
quo deinceps eiusdera labis indago solennius, diligentius et
cautius peragetur, ìpsum tam per dioecesanos epìscopos,
quam per inquisitores a sede apostolica dcput.itos, (orani
cariiali araore, odio vel tìmore, ac cuiuslibet coraraodi lera¬
poralis affectìone seraotis decerniraus ^ exerceri, sìc, quod
quihbet de praedictìs sine allo citare possìt, et arrestare sive
capere, ac tutae custodiae mancìpare, ponendo etìam in
compedibus vel manìcis ferreìs, si ei visum fuerit faciendum,
super quo ìpsìus conscìentiara oneramus, nec non inquirere
contra ìllos, de quìbus prò huìusmodì negotio secundum
Deum et iustitiam viderit expedire. Duro tamen tradere
carceri sìve arcto, qui magìs ad poenam quam ad custodiam
videatur, vel torraentis exponere ìllos, aut ad sententiam
procedere contra eos, episcopus sine inquisitore, aut inqui-
sitor sine episcopo-^ dioecesano aut eìus officiali^, vel'' epi¬
scopah sede vacante capituli super hoc delegato, sì sui ad¬
invicem copiara habere valeant, ìnlra^* octo dìerum spatìum,
postquam se invicem requ isi e rint, non valel jìt, et, si secus
praesumptum fuerit, nullum sìt et irritum ipso iure. Verum
si episcopus vel eìus'*' capìluli sede vacante deìegalus cum
inquisitore, aul^' inquisitor cum altero eorundem propter
praemissa nequeat aut nolit personahter convenire: possit
episcopus, vel eìus seu capitulì sede vacante delegatus in¬
quisitori, et inquisitor epìscopo vel eius delegato, seu sede
vacante ihi, qui ad hoc per capitulum fuerit depuiatus, super
ìllis committere»*' vìces suas, vel suum significare per literas
consilium el consensum. §. 2. Sane, quìa circa custodiara
carcerum haeretìcaliura, quì muri ìn quibusdam partìbus
vulgariler nuncupantur, multas fraudes dudum intellexiraus
perpetratas : nos, volentes super hoc providere, statuimus, ut
quilibet tahs career vel murus, quem de celerò episcopo
et inquisitori praedictis volumus fore communem, duos
custodes habeat'» principales, discretos»-, induslrios et
fideles, unum, quem volel episcopus et providebit eìdem,
aliura'^, de quo voluerìt inquisitor, cui etìam providebit, et
quilibet praedìclorum custodum sub se ahum bonum et
fidum polerìt habere ministrum. In quohbel etìam conclavi
eiusdera carcerìs sìve muri erunl duae claves diversae, qua¬
rum unam unus, aliam»»* ahus tenebit praedìctorura custo¬
dum, et eam cum officio minìstrandi, quae ìncarceratis
fuerint minislranda, suo poterit coramittere vel subdelegare
ministro, j;, 3. Porro coram episcopo vel capìtulo sede
vacante et inquisitore praediclis vel substitutis ab eis custo¬
 

des supra dicti, antequam suura officium exsequantur, iura¬
bunt ad sancta Dei evangeha corporahter a se tacta, quod ìn
custodia iramuratorum et aliorum, prò crìmine supra dicto
ìn sua custodia positorum et ponendorum, oranera dìligen¬
tiam et sollicitudinera, quara poterunt, fidehler adhibebunl.
El quod ahcui incarcerato nihìl unus in secreto loquelur'-">,
quìn hoc audiat alter custos. Et quod provisionem, quara
incarcerati recipiunt ex ordìnatìone communì, et illud, quod
a parentibus el amicis vel alììs personis fidehbus offerelur
eisdem, (nìsi epìscopi et»" inquìsitoris vel suorura commìs-
sariorum ordinario refragetur,) ipsis fidehler et absque de¬
rainulione ahqua mìnislrabunl, nec in his fraudera aliquam
adhibebunl. Et idem iuraraentura et coram eìsdera personis
ministri custodura, priusquam suura exerceant officiura, ex-
hibebunt»^. Et quìa saepe contìngit epìscopos proprios
habere carceres, sìliì et dictis Ìnquisitoribus non communes:
volumus el dislrìcte praecipiraus, ut cuslodes ad incarcera-
torura prò dìclo crìmine custodiam per epìscopos vel sede
vacante per capitulura depulandi, et eorum rainislri coram
dictìs ìnquisitoribus vel subslìlulìs ab eìs praestent simile
iuramentum. Notariì quoque inquisitionis corara episcopo
et inquisitore vel substitutis ab eis iurabunt, suum officiura
fidehler exercere. Et idem fiet de ahìs personis, necessariis
ad praedictum officium exsequendum, §. 4, Verum quìa
nimis est grave, ad ex termi nat io nem pravilalis praedictae
non agere, quod ipsìus contagiosa enormìlas agendura re¬
quirit, grave esl quoque et daranatione dignìssimum mali¬
tiose insontibus eandem iraponere pravitatem; episcopo et
inquisitori praedictìs»* ac alìis, ad diclì exsecutionem officii
substituendis ab eìs, in virtute sanctae obedientìae et sub
interminatìone maledìctìonis aeternae praecipimus, ut sic
discrete »** et proraple contra suspectos vel diffamatos de
huiusmodi pravitale procedant, quod malitiose aut fraudu¬
lenter tantam labem, seu quod ipsos ìn exsecutìone officii
inquisitionis impediat, falso alieni non ìmponant. Quodsì
odii, gratiae vel araoris, lucri aut commodi leraporalis ob¬
lentu contra iustitiam et conscienliam suam oraiserint contra
queraquara procedere, ubi fuerìt procedendum super huius¬
modi pravitale, aut obtentu eodem, pravitatem ipsam vel
irapedimentum officii sui ahcui imponendo, eum super hoc
praesumpserint quoquo raodo vexare: praeter ahas poenas,
prò qualitate culpae imponendas eìsdem, episcopus aut
superior suspensionis ab officio per trìennium, aliì vero ex¬
comraunicationis sententìas^" eo ipso incurrant. A qua quì¬
dem excommunìcatìonìs sententia, quì eandem i.icurrerìnt-»,
nìsì per Roraanura Pontificem nequeant, praeterquam in
mortìs artìculo, et tunc satisfactione praemissa absolulionìs
beneficium obtinere, nullo in hac parte privilegio suffragante.
§. 5. Alia sane, quae circa praemissum inquisitìonis officiura
a nostris sunt praedecessoribus instituta, quatenus praesenti
decreto non obviant, sacri approbatìone concilìì roborala ìn
sua volumus firmitate manere,

GAP. II.
Primo ponens constìtutìonis cansam, defenninat aetatem ! nqui si torum ■
Sctundo punii iuquìsltoi-os, qni praetextu ofticil pecuniam illicitis modìs
extoi-quent, vel ob delli-tnni clericorum ecclesiamm bona conflscant. Tertlo
praecipit notariis, ofiiclallbus ut sociis, ut hoc facloules roprcb unii ant et
EHporioribuM denuncient, si pi-obaro possunt. Quarto prohibet inquisitorlbi's
abusum armorum, ot cirixi quantitatem voi qualìtatem ufHclailum. II. d.
looun. Andr.

Idem in eodem».
Nolentes splendorera solìtum negotiì fideì per actus ìn-
dìscretos et ìmprobos quorumvis inquìsitorura haeretìcae
pravitatis quasi tenebrosi fumi cahgìne obfuscari, hoc sacro
concìlio approbante statuimus, nuUis extunc-, nisi qui qua¬
dragesimum aetatìs annura attigerint-', officiura inquisitionis
praedictae committì Ìnquisitoribus, et tara ipsorura quara
episcoporura seu capitulorum sede vacante super hoc depu¬
tatis commìssarìis quiliuscunque districtius iniungentes», ne
praetexlu officii inquisitionis quìbusvis modìs ìlhcìlìs ab ali¬
quibus pecuniam extorqueant, nec scienter attenlent eccle¬
siarum bona ob clericorum délictum praedicti occasione
officii fisco etìamii ecclesiae applicare, Quodsi secus in hìs
vel eoruin altero fecerint: excoramuni eat io nis sententiae
eosti subiacere decernimus'' ipso facto, aqua non possint
 

Tlt. HI.   Gap, I.   1) in.icr. decsi: A      aloxcodunt; BD      3)i]eci-evi- I loquatur: E     lG)vol: BC     17) adhibebunl: ABCF     13) praefatis ; ABEF
mus; AB      4) ep,: dccsl: CHEF      5)aiit ol. off.: deesl: E; oli'.: dcest: AD    I3i districte : BC      211) sontentlnni ; ABC      ai) incnri-uut: DF
ti) add.: vicario: IIC         7) infra: BCDEF         «) officialis: F; add.: scu:           Cap. 11,    I) in eod.: ilecsl: ACDH     2) e:

Codd.coU.    Il) et; AB    10) add.: liceat; BCD    II) habeant: BD    1L>) di™r.     BDF       4) inhibentes aeu iniungentes; BC
ci; ABD        13)etaiium: IfC       ll)otal.;  Codd. cott        1.^,)'o'iuilur: /;';,- | 7) decrovimus; .IBC